Verhalen van Groot- IJsselmuiden: We stropen de mouwen op

(door Robert van den Belt) 

Eigenlijk weet ik het niet meer zo goed, vanaf welke leeftijd ik ben begonnen met zwemles. Ik denk dat ik een jaar of zes was. Wanneer ik op internet zoek naar wat de adviesleeftijd is om te gaan starten met zwemles staat er: ‘vierenhalf tot vijf jaar’. De weg van school naar het zwembad kan ik mij nog goed herinneren. 

Het was maar een klein stukje. Vanaf de Groenling, wat toen was gevestigd aan Groenendael 227. Van school naar het zwembad moest je altijd het tunneltje door. Je probeerde dan om zo snel mogelijk naar boven te komen zonder al te veel energie te gebruiken. Bij het zwembad aangekomen begon de spanning. Meestal moest ik nog vijftien minuten wachten, voordat ik de kleedkamer in mocht. Het wachten voelde als een uur. Ik zag er altijd tegenop. Niet om het zwemmen, maar om de druk die op mij stond voor het behalen van het diploma en het welbekende gat. Tegenwoordig heb ik zwemdiploma A & B, waar ik maar wat trots op ben. Maar ik ben het meest trots dat ik nu met plezier kan zwemmen. Een ommekeer. Wanneer je zwemles hebt ben je eigenlijk niet bezig hoe zoiets als een zwembad tot stand is gekomen. In gesprek met Henry Rekveldt kwam ik erachter dat het realiseren van het zwembad in IJsselmuiden een groots maatschappelijk project moet zijn geweest. 

Vanaf Kampen rijd ik naar IJsselmuiden. Vandaag heb ik een afspraak met de vader van één van mijn collega’s. Ik wist dat zijn vader op het gemeentehuis van IJsselmuiden had gewerkt. Wat mij op het idee bracht om eens met Henry in gesprek te gaan. Met de gedachte wellicht komen er wel mooie verhalen naar boven. Bij de Burgemeester Visscherweg aangekomen raken we onder het genot van een bakje koffie en een krakeling in gesprek. 

Henry gaat in 1949 werken bij de gemeente Groot-IJsselmuiden. Hij gaat aan de slag bij de afdeling: Bevolking (burgerlijke zaken). “Ik ben begonnen met werken in het oude gemeentehuis van IJsselmuiden. Dat was toen gevestigd aan de Burgemeester van Engelenweg. Waar nu tandarts Spaargaren is gevestigd.” 

Tussen 1955 en 1957 maakt Henry de keuze om in de kost te gaan in Houten. Hij gaat dan twee jaar aan het werk voor de gemeente Houten. “Houten was toen nog maar een gemeente met ongeveer 3000 inwoners. Tegenwoordig is het een voorstad van Utrecht. Er is een heleboel veranderd.”

Nadat Henry weer terugkomt naar IJsselmuiden gaat hij wederom aan het werk bij de gemeente Groot-IJsselmuiden. Hij gaat dan aan het werk bij de afdeling algemene zaken. Wat een alles omvattend orgaan is binnen een gemeente. “Ik hield mij voornamelijk bezig met onderwijs en woningbouw/bestemmingsplannen. Zo ben ik in aanraking gekomen met het plan om een zwembad te realiseren in IJsselmuiden. Deze vraag werd door de gemeente IJsselmuiden al in 1960 aan het college van Gedeputeerde Staten van Overijssel gesteld. Er werd gevraagd voor de medewerking aan de bouw van een zwembad. Dat voornamelijk bedoelt zou zijn voor school-instructie. Vroeger werd er altijd gezwommen in het gemeentebad wat gelegen was bij Seveningen, maar dat was in de openlucht. Je kunt je wel voorstellen dat, dat een koude bedoeling moet zijn geweest. Er kwam behoefte aan een overdekt zwembad.”

Voorafgaand worden er verschillende mogelijkheden belicht voor het realiseren van een zwembad. De start van de bouw stagneert. Het grootste probleem waar tegenaan wordt gelopen is geld. In 1970 organiseren burgemeesters en wedhouders een hearing om de bevolking van IJsselmuiden te vertellen dat de bouw van het zwembad niet door kan gaan. Enkele weken voor de hearing geeft een burgercomité de doorslag. Zij geven aan een bedrag van 300.000 gulden te kunnen realiseren. Er wordt een comité aangesteld, waar Henry bij betrokken bij is als secretaris. De heer Draaijer is als voorzitter de grote kartrekker van dit comité. Later wordt het comité omgedoopt in ‘Stichting Zwembad IJsselmuiden’. 

“Het realiseren van het zwembad in IJsselmuiden was een groots maatschappelijk project. Er werd een enquête gehouden met de vraag of de bevolking een zwembad wenst en welk bedrag men daar voorover had. De actieleus van die tijd was: “Beter zes dagen zwemmen dan zeven dagen niet.” Doordat het een maatschappelijk project was kon er geld op verschillende manieren bijgedragen worden. Er kon bijgedragen worden zonder voorwaarden, uitdrukkelijk zes dagen open, uitdrukkelijk zeven dagen open, andere voorwaarden en bedrijven. Nog op de avond van 21 januari 1971 wordt er een bedrag van bijna 200.000 gulden neergelegd. Dat niet alleen. Op deze dag geven ook 150 personen zich op gratis werkzaamheden bij de bouw te willen verrichten. Deze personen zijn vele vaklieden, zoals metselaars, schilders, elektriciens en timmerlui.”

Uiteindelijk moet er gekeken worden naar een locatie en een naam voor het zwembad. “In 1960 heeft de gemeente IJsselmuiden een stuk grond aangekocht aan de Oosterholseweg. Aan dit stuk grond werd het bestemmingsplan ‘zwembad’ gegeven. Dit stuk grond wordt voor een symbolische één gulden overgedragen aan de stichting. De plek waar nu nog steeds het zwembad is gevestigd. In die periode ging er een delegatie van het actiecomité onder leiding van de directeur van gemeentewerken dhr. Versteeg naar het ministerie van Defensie in den Haag om medewerking van de Genie te vragen, voor het grondwerk voor de bouw van het zwembad. De Genie uit Wezep is inderdaad ingeschakeld geweest. Daarna moest er ook gekeken worden naar een naam voor het zwembad. Er werd binnen de begunstigers een enquête gehouden voor een naam. Er kwamen wel een honderd namen binnen. Uiteindelijk wordt de naam ‘Sonnenberch’ negen keer genoemd. Wat betekende dat dit de naam van het nieuwe zwembad zou worden.”

De officieel ingebruikneming van het zwembad vindt plaats op 19 augustus 1972. “Het was in die tijd een beste strijd. Kampen was ook gestart met het bouwen van een zwembad. Uiteindelijk had IJsselmuiden eerder zijn zwembad.”

De naam van het zwembad werd bij de openingsplechtigheid bekendgemaakt. Door de burgemeester werd een starschot gegeven, waarop een aantal schoolkinderen (van elke school in de gemeente één) in het water van het diepe bassin moest duiken en een bordje op het droge bracht. De kinderen stelden zich op voor het halfdiepe bassin, keerden na het verzoek van de burgemeester de bordjes om en de naam ‘Sonnenberch’ werd bekend gemaakt. Bij de opening overhandigt de burgemeester aan het stichtingsbestuur een gebrandschilderd gemeentewapen van IJsselmuiden in glas in lood. Aan het einde 1973 hangt dit tegeltje in de kamer van de chef-badmeester in het zwembadgebouw. Maar er werd die 19de augustus meer georganiseerd. Voor de muzikale ondersteuning waren Euphonia uit Wilsum en Oranje uit IJsselmuiden aanwezig. In het zwembad zelf was een demonstratie kunstzwemmen en een demonstratie reddend zwemmen te bewonderen.

“Het zwembad ‘Sonnenberch’ kon tot stand komen dankzij onvermoeid werken van de initiatiefnemers, vele vrijwilligers en gulle geldgevers uit de bevolking van IJsselmuiden en daarbuiten. De eerste chef-badmeester Bert Schuldink heeft jarenlang met groot enthousiasme leiding gegeven aan het exploiteren van het zwembad. Een echt maatschappelijk project van grote klasse”, sluit Henry af. 

Ik bedank Henry voor het mooie gesprek. Met in mijn achterhoofd, wanneer je iets wilt moet je draagvlak creëren. Mensen motiveren en enthousiasmeren. De maatschappij draag je niet alleen, maar draag je samen.