Afbeelding

Vrijmetselaars in Kampen aflevering VIII, 250 jaar  loge, column De Brug

· leestijd 2 minuten Algemeen

Dit keer zal worden belicht hoe de loge Le Profond Silence in de jaren 1900-1940 terecht kwam in een vrije val.

Het aantal vrijmetselaren daalde in de loop van de 20ste eeuw gestaag. In 1922 telde de loge Le Profond Silence nog 22 leden. In 1938 liep het aantal broeders terug tot 16 en in 1940 waren nog maar 11 mannen lid van de loge.

De terugloop van het ledenaantal had meerdere redenen. Om te beginnen was Kampen zoetjes aan veranderd van een liberale stad in een calvinistisch bolwerk. Een tastbaar teken van deze metamorfose was het in 1928 ingevoerde ambtsgebed dat door de burgemeester aan het begin van elke gemeenteraadsvergadering werd voorgelezen.

Een andere reden voor de terugloop was de politieke toestand in Duitsland waar Hitler in 1933 aan de macht was gekomen. Hitler begon onmiddellijk communisten, socialisten, Joden en ook vrijmetselaren te vervolgen. In 1933 droeg hij de Ordes (er waren meerdere Ordes in Duitsland) van Vrijmetselaren op alle Joden uit hun gelederen te verwijderen. Deze maatregel werd in 1935 aangevuld met een algeheel verbod op vrijmetselarij. Al deze maatregelen in het buurland Duitsland hadden invloed op de verminderde toetreding tot een loge, zoals uitvoerig te lezen valt in mijn te verschijnen Jubileumboek over 250 jaar vrijmetselarij.

Bovendien was er concurrentie gekomen in Kampen van een loge die praktisch hetzelfde gedachtengoed aanhing als Le Profond Silence: de Hanzeloge. Deze loge - die rond 1920 werd opgericht - behoorde evenals de vrijmetselarij tot een mondiale organisatie en wel Odd Fellows.

De Hanzeloge was meer ‘voor de gewone’ Kampenaar. In haar zegel stond bijvoorbeeld het wapen van de stad Kampen. Zij had geen eigen gebouw maar huurde de bovenverdieping van het Groene Kruisgebouw in de Boven Nieuwstraat.

De Hanzeloge deed evenals de loge Le Profond Silence aan goede werken. Terwijl Le Profond Silence dit vooral in het verborgene deed, trad de Hanzeloge veel meer in de openbaarheid. Zij collecteerde bijvoorbeeld voor hongerende kinderen in de vroegere dubbelmonarchie Oostenrijk/Hongarije. Een land dat de Eerste Wereldoorlog had verloren. Koniging-moeder Emma steunde het sociale werk van de Hanzeloge, zoals prins Frederik dit ook in zijn tijd had gedaan met Le Profond Silence.

De Gereformeerde kerken waren niet blij dat er nog een loge in Kampen bij kwam. Zij raadden hun leden dan ook af lid te worden van deze organisatie. Een aanhanger van dit verbod was hoogleraar Klaas Schilder.

Na de Duitse inval, mei 1940, werd zowel de vrijmetselarij als Odd Fellows verboden. Nog in hetzelfde jaar werden de loge Le Profond Silence en de Hanzeloge gedwongen hun deuren te sluiten. Hun loges werden leeggeroofd. Na 1945 kwam de Hanzeloge niet meer terug. Van de loge Le Profond Silence waren nog een vijftal broeders over. Het waren: André Jäger, Johannes Enserink, Jacob van der Veen, Roelof Reinders en Hendrik Jan van Drecht. Deze broeders zullen uit het niets hun loge weer opbouwen. Dat leest u in aflevering X. Volgende week kunt u lezen hoe de beide loges werden ontmanteld en wie hier medewerking aan verleenden.

Afbeelding
Luchtbeelden tonen opbouw indrukwekkend evenemententerrein van Sail Kampen 2024 Algemeen 4 uur geleden
Afbeelding
Leg jij het gevoel van Sail Kampen 2024 vast op foto? Stuur je foto in en win. Algemeen 12 uur geleden
Afbeelding
Wie wil De Brug bezorgen in de binnenstad van Kampen? (En enkele andere wijken) Algemeen 13 uur geleden