Deze column is geschreven door Hans Both.
Deze column is geschreven door Hans Both. Foto: Herman Ijssel

Ondernemen in Kampen: Falende overheid bij woningmarkt

· leestijd 3 minuten Ondernemen in Kampen

De kranten blijven koppen: Huizenprijzen schieten door, alleen bijzondere gevallen krijgen een huurwoning, jongeren kunnen het wel schudden. Art. 22 van de Grondwet bepaalt: ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid’. Nou, ik merk er bitter weinig van, en dat al decennia. Ik noem een aantal voorbeelden waaruit ik afleid dat de overheid geen leiding geeft, faalt, niet het goede voor heeft met de burgers.

Demografisch onderzoek laat al decennia lang zien dat de bevolking in Nederland blijft groeien in huishoudens en aantallen, zeker bij immigratie van moslims die - net als christenen vroeger - relatief grote gezinnen hebben. In de jaren negentig werden gemiddeld honderdduizend woningen opgeleverd. Vanaf toen konden consumenten vrijwel ongelimiteerd een hypotheek krijgen. Slecht overheidsbeleid. In de jaren ‘20 is het aantal nieuwe woning dramatisch gedaald.

Projectontwikkelaars, gemeenten en aannemers hebben belang bij hoge woningprijzen. Het zijn machtige partijen, inclusief woningcorporaties die belang hebben bij schaarste. Het gaat hier dus om een perverse prikkel om te weinig te bouwen. In tijden van stijgende woningprijzen is het voor de projectontwikkelaars en grondeigenaren waaronder met name gemeenten bovendien financieel gunstig om de bouw van woningen uit te stellen. Een jaar later krijg je er namelijk nog meer voor. Ik heb al vaker gefoeterd tegen de afwezige Rijksoverheid, maar ook op dit gebied laat het zich gelden. Doordat het Rijk zich heeft teruggetrokken uit zo’n beetje alles wat met ruimtelijke ordening en woningbouw te maken heeft, is de Rijksoverheid hoofdschuldige aan de dramatische woningmarkt. 

Het is verder al decennialang een trend dat steeds meer relaties op de klippen lopen. Momenteel worden een van de twee relaties, of het nou officiële huwelijken zijn of niet, verbroken, ook met kinderen. Waar een gezin in één huis woont moet een gebroken gezin opeens voorzien worden van twee daken boven het hoofd. Er moeten dus dubbel zo veel woningen zijn en dan ook uiteraard woningen die toegespitst zijn op dergelijke kleinere huishoudens. Heb ik ooit iets gelezen of gezien dat de overheid met deze gigantische en voorspelbare mutatie rekening heeft gehouden? Ik niet. De overheid verzwijgt deze uiterst kwalijke consequentie van echtscheiding. Iedereen moet immers vrij zijn om te gaan en te staan waar je wilt, ook al maak je daar meerdere levens mee kapot. Je moet immers vooral opkomen voor jezelf en je eigen geluk zoeken. 

Nationale en internationale adviseurs waarschuwen de Nederlandse regering en de Tweede Kamer al lang. Hoge huizenprijzen betekenen hoge woonlasten. De lage rente lijkt leuk, maar de koopprijs moet uiteindelijk wel betaald worden. Er hoeft maar weinig te gebeuren of er komt net als in het verleden een prijsdaling. We leren weinig van het verleden. Het is opnieuw een luchtbel. Mensen willen niet geloven dat het net zo hard omlaag kan gaan. Intussen hebben de gemeenten idiote grondprijzen binnen gehaald, intussen hebben projectontwikkelaars onrechtvaardige winsten genoteerd en bouwondernemers hun graan gepikt, maar de individuele consument: die is de dupe; het is altijd ‘kosten koper’. 

De vermogensongelijkheid in de maatschappij wordt vergroot, de rijken worden rijker en de armen niet. De overheid, met al jaren rechts van het midden staande meerderheden vinden het allemaal best. Hun electoraat is intussen weliswaar heel gemêleerd, maar niet gehinderd door kennis van zaken stemt de kiezer op de foute partijen, namelijk op die partijen die vooral de status quo willen handhaven. Probleem is namelijk dat je je als individu niet kunt onttrekken aan deze oneerlijke situatie. En daarom is het zo triest te zien dat de overheid die de burger moet beschermen faalt, keer op keer. En dan komt onze overheid met een stupide plannetje om jonge starters zogenaamd vooruit te helpen door tijdelijk geen overdrachtsbelasting te betalen. Van tevoren was al gewaarschuwd: dit gaat niet werken! Starters betalen keihard meer dan de 2% mindere overdrachtsprijs omdat er een run opkomt, dus nog hogere woningprijs, maar neen, goede adviezen en voorspellingen worden in de wind geslagen, het moet doorgevoerd worden, dat bekt politiek zo goed. 

Al tijden roepen serieuze criticasters: Verbied dat rijkelui huizen opkopen in het kader van ‘buy to let’: je koopt gewoon een rij huizen om te gaan verhuren. Zelfs het koningshuis doet eraan mee. Ik vind het onbeschaamde vermogensverrijking ten koste van anderen. Natuurlijk doe je dit als individuele belegger: hier hebben we juist de overheid voor nodig om het te reguleren.

Het wordt nog verder in de hand gewerkt doordat de huursector is gekoppeld aan de waardestijging van koophuizen. Ook zoiets stupides: sinds een aantal jaar bepaalt de WOZ-waarde in belangrijke mate de huurprijs van sociale huurwoningen. Bij een prijsstijging van koopwoningen stijgen dus de huren. Meer woningen komen verder boven de geliberaliseerde huurmarkt en dan is er geen fatsoenlijk plafond meer. Ook woningcorporaties hebben dus belang bij een stijgende koopmarkt. Dit is ook weer een perverse prikkel. Huurhuizen worden onbetaalbaar. Koophuizen blijven onbetaalbaar.

Mensen zullen echt niet en masse op straat komen, maar we zijn intussen geen eerste wereldland meer. De overheid faalt bij de invulling van de Grondwet en blijkbaar vindt de meerderheid van de Tweede Kamer het wel prima. Ik weet zeker dat de meerderheid van de bevolking het niet prima vindt. Volgende keer maar weer anders stemmen. 

Hans Both
advocaat / voorzitter IC Kampen  

Nick de Vries

Nick de Vries

Afbeelding
Django Wagner zegt af voor Sail Kampen 2024 en wordt vervangen door Henk Dissel Algemeen 19 uur geleden
Ook bij regen houdt je het droog bij Sail Kampen 2024.
Enorme paraplus boven evenemententerrein houden bezoekers Sail Kampen 2024 droog Algemeen 19 uur geleden
Afbeelding
Luchtbeelden tonen opbouw indrukwekkend evenemententerrein van Sail Kampen 2024 Algemeen 22 uur geleden
Afbeelding
Leg jij het gevoel van Sail Kampen 2024 vast op foto? Stuur je foto in en win. Algemeen 28 mrt, 09:00
Afbeelding
Wie wil De Brug bezorgen in de binnenstad van Kampen? (En enkele andere wijken) Algemeen 28 mrt, 08:17
Afbeelding
Verblijf Oekraïners in samenleving komt in nieuwe fase Algemeen 28 mrt, 08:00