Kleuterschool St. Jan Baptist Oerle. Zuster Emerentia en juffrouw Nellie Ras - Brouwers (1954).
Kleuterschool St. Jan Baptist Oerle. Zuster Emerentia en juffrouw Nellie Ras - Brouwers (1954). Foto: Archief Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven.

Veldhoven en het primair onderwijs

· leestijd 1 minuut Historie

Veldhoven bestaat dit jaar 100 jaar. Een mijlpaal om bij stil te staan. Dat vindt ook Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven. In een nog te verschijnen boek worden verschillende facetten van het rijke verleden van de gemeente uitvoerig onder de loep genomen. Lees nu in het Veldhovens Weekblad deel 9 van de inmiddels zeer populaire rubriek ‘Veldhoven 100’. 

VELDHOVEN - Een jaar voor het samengaan van de 4 kerkdorpen tot 1 gemeente Veldhoven vindt er in Nederland een enorme onderwijskundige ontwikkeling plaats: de financiële gelijkstelling van alle scholen. Tot dan toe hebben de jongensscholen een openbare status en in 1920 kunnen ze, zonder verschoond te blijven van subsidie, overgaan tot een school met een religieuze signatuur. In de Veldhovense situatie betekent dat, dat de parochies en hun pastoors een grote invloed krijgen op het onderwijs, zowel bestuurlijk, als ook wat de inhoud van het onderwijs betreft.

In de kersverse gemeente Veldhoven worden binnen 10 jaar de openbare scholen katholiek: 1926 Veldhoven,1928 Oerle en Zeelst en 1930 Meerveldhoven. In Veldhoven blijft een klein openbaar schooltje bestaan, vooral voor de protestantse leerlingen. De meisjesscholen in onze gemeente hebben al een katholieke status, omdat zij beheerd en bestuurd worden door de congregaties van zusters.

De katholieke school

Het besturen van scholen wordt vanaf nu gezien als een taak van de kerk. Er komen kruisbeelden in de klaslokalen, maar ook het godsdienstonderwijs verhuist van de sacristie naar de school. De priesters komen er godsdienstles geven. De leerlingen gaan vanuit de school biechten en de voorbereiding op de Eerste Communie vindt op school plaats. Misbezoek voor de school begint wordt door de onderwijzer bevorderd en gecontroleerd. Van de leerkrachten wordt verwacht dat zij bij toerbeurt toezicht houden. Als er tijdens de schooluren H. Missen zijn, verzuimen de misdienaars geoorloofd de lessen. Hun taak in de kerk wordt belangrijker gevonden dan die in de school. 
Bij de benoeming van leerkrachten heeft de pastoor een belangrijke rol. Een goede leerkracht met een mindere houding ten opzichte van de kerk heeft veel minder kans benoemd te worden dan een ‘goede’ katholiek met minder onderwijskundige kwaliteiten. Pastoors zijn veelal ook gevoelig voor muzikale talenten. Immers hierdoor is het kerkkoor ook weer gered.

Andere geloven – andere scholen

Door de industriële groei van Veldhoven en Eindhoven komen er inwoners met andere of geen geloofsovertuigingen binnen de gemeentegrenzen wonen. Zo ontstaan er protestantse en neutrale scholen. Het aantal openbare scholen is nooit meer dan één geworden. 
Voor kinderen waarvoor het reguliere onderwijs niet haalbaar is, verschijnen er een aantal scholen voor speciaal onderwijs. Ook de jongensscholen en meisjesscholen worden samengevoegd tot gemengde scholen en vanaf 1985 vormen kleuterscholen en lagere scholen de basisschool. Door de ontkerkelijking is de relatie van kerk met school nagenoeg verdwenen.

Boek Veldhoven 100

De rubriek ‘Veldhoven 100’ wordt verzorgd door de Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven. De uitgebreide versies van de bijdragen verschijnen maandag 15 november 2021 in boekvorm: circa 200 pagina’s, full colour, hardcover.
Het boek ‘Veldhoven 100’ is bij voorinschrijving te bestellen (leden à 12,50 euro, niet-leden à 15,00 euro) via

www.erfgoedhuisveldhoven.nl.

Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven

De priesters komen op school godsdienstles geven!

Basisschool De Berckacker. Hoek zelfstandig werken (1998)
Afbeelding
Ook bij regen houdt je het droog bij Sail Kampen 2024.
Enorme paraplus boven evenemententerrein houden bezoekers Sail Kampen 2024 droog Algemeen 2 uur geleden
Afbeelding
Luchtbeelden tonen opbouw indrukwekkend evenemententerrein van Sail Kampen 2024 Algemeen 5 uur geleden
Afbeelding
Leg jij het gevoel van Sail Kampen 2024 vast op foto? Stuur je foto in en win. Algemeen 13 uur geleden
Andries Heidema
Provinciale Staten wil verder met Commissaris van de Koning Andries Heidema Algemeen 27 mrt, 15:41
Het pronkstuk van Hanneke Peters, aldus zoon en dochter Frank en Dorien Peters.
Hanneke Peters exposeert postuum in Margaretha (5 foto's) Algemeen 27 mrt, 11:22
Afbeelding
>>Video<< Beschilderde balklagen uit 17e eeuw ontdekt in rijksmonument Vloeddijk Algemeen 27 mrt, 11:05