Veldhoven, een bedrijvige gemeente

Veldhoven bestaat dit jaar 100 jaar. Een mijlpaal om bij stil te saan. Dat vindt ook Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven. In een boek worden verschillende facetten van het rijke verleden vande gemeente onder de loep genomen. Lees in het VEldhovens Weekblad deel 4 van de rubriek ‘Veldhoven 100’.

VELDHOVEN - Naast de bakker, slager en kruidenier heeft ieder kerkdorp vroeger zn ambachtslieden zoals een’timmerman, smid of kleermaker. Daarnaast ontstaan in de 19e eeuw de eerste fabrieken. Boeren gaan zich verenigen in zuivelfabrieken, sigarenmakers worden sigarenfabrikanten net zoals de linnenwevers die al vanaf 1850 gaan werken in de eerste linnenfabrieken waaruit later weer de wasserijen voortkomen zoals de Spoli, Ozon en de Adelaar. Waar voorheen de stenen door de boeren worden gebakken in veldovens, richten de boeren en de gegoede burgers 3 grote steenfabrieken op in Veldhoven, Meerveldhoven en Zeelst. Ook de schoenenindustrie floreert.

Huisvesting

Na de eerste wereldoorlog is de bedrijvigheid zo toegenomen dat vanwege de woningbehoefte de eerste woningbouwverenigingen het licht zien. Huurhuizen uit die tijd zijn nog op verschillende plaatsen in Veldhoven bewaard gebleven. De grote aanjager voor de groei in de 20e eeuw is Philips in Eindhoven. Arbeidskrachten uit heel Nederland worden aangetrokken. Deze groei zet zich na de2e wereldoorlog in rap tempo voort en dat zorgt in Veldhoven voor nieuwe wijken met heel vee lnieuwkomers. De wijk d’Ekker is begin jaren ‘50 de eerste en Zilverackers voorlopig de laatste in dat rijtje.

Globalisatie

In de jaren ‘60 van de vorige eeuw verdwijnt de traditionele nijverheid praktisch in zijn geheel uit de gemeente Veldhoven. De weverijen, schoen- en sigarenfabrieken kunnen het niet bolwerken tegen de concurrentie uit het buitenland, waar kan worden gewerkt met veel goedkopere arbeidskrachten. Verdere globalisering heeft tot gevolg dat ook de grote industrieën in de westerse wereld in deproblemen raken. De productie wordt verplaatst naar landen waar de arbeidslonen lager zijn. Eerst naar Oost-Europa en later naar Azië. Dit leidt tot grote werkloosheid hier.

Reactie

De werkgelegenheid verschuift naar het midden- en kleinbedrijf, van massaproductie naar het maken van hoogwaardige goederen. Ook de dienstensector breidt zich uit. Ondernemingen gaan zich specialiseren. Ook gaan zij samenwerken op een manier die uniek is in de wereld. De nieuwe, groeiende bedrijven besteden niet alleen delen van hun productie uit, maar ook deels hun research en ontwikkeling. Niet alleen naar de regio, maar ook daarbuiten. Zelfs naar het buitenland. Dit heeft geleid tot een uniek samenspel van bedrijven en nieuwe wereldspelers, ook in Veldhoven. Gevolg is dat gespecialiseerde kenniswerkers en hun gezinnen uit de hele wereld worden aangetrokken door die bedrijven. Hun kinderen zijn te vinden nu in elk klaslokaal in Veldhoven.

Overeenkomsten

100 jaar geleden is de bedrijvigheid in de gemeente Veldhoven voor een groot gedeelte rondom de Provincialeweg/Dorpstraat. Nu zien we dat duizenden werknemers een werkplek hebben gevonden op slechts enkele honderden meters afstand, zoals op bedrijventerrein de Run, bij ASML en het MMC, met als nieuwste trend het thuiswerken. Voor de komst van de fabrieken heeft de wever thuis zijn weefgetouw, de schoenmaker zijn werkplaats en de steenbakker zijn veldoven. De eerste sigarenmakers rollen de tabak thuis. De Corona-pandemie heeft het thuiswerken weer teruggebracht. Tijdelijk, of is de cirkel hiermee rond?

Het boek
‘Veldhoven 100’
verschijnt
maandag 15 november 2021

Veldhoven 100

De rubriek ‘Veldhoven 100’ wordt verzorgd door de Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven. De uitgebreide versies van de bijdragen verschijnen maandag 15 november 2021 in boekvorm: circa 200 pagina’s, full colour, hardcover.

Het boek is bij voorinschrijving te bestellen via onderstaand webadres. Leden betalen 12,50 euro, niet-leden betalen 15,00 euro.

www.erfgoedhuisveldhoven.nl.

Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven

De grote aanjager voor groei in de 20e eeuw is Philips