Een doelmatige aanpak vormt de start

Veldhoven bestaat dit jaar 100 jaar. Een mijlpaal om bij stil te staan. Dat vindt ook Vereniging Erfgoedhuis Veldhoven. In een boek worden verschillende facetten het rijke verleden van de gemeente onder de loep genomen. In deze krant de aftrap van de rubriek ‘Veldhoven 100’. In deel 1: Veldhoven, een nieuwe gemeente.

VELDHOVEN - Na de Eerste Wereldoorlog werd het besturen van een gemeente een stuk complexer. Nutsvoorzieningen zoals elektriciteit en leidingwater kwamen de dorpen binnen, doorgaande wegen moesten worden verhard en er was woningnood. De opvatting won terrein dat de verwezenlijking van dergelijke voorzieningen alleen bereikt kon worden door gemeenten met minder dan 3.000 inwoners samen te voegen.

Voortouw

Burgemeester Caspar van Vroonhoven van de gemeente Veldhoven-Meerveldhoven lanceert het voorstel om Veldhoven-Meerveldhoven samen te voegen met Zeelst en Oerle, waar Sjef Wintermans en Albert van Hooff de respectievelijke burgervaders zijn. Kostenbesparing en geografische verbondenheid van de drie gemeenten zijn de belangrijkste argumenten. Merkwaardig genoeg zien Zeelst en Oerle het idee wel zitten, maar moet Van Vroonhoven alle zeilen bij zetten om zijn eigen gemeenteraad in Veldhoven-Meerveldhoven te overtuigen. De eerste fase van de samenvoeging wordt op 3 augustus 1920 afgerond met het “Wetsontwerp tot vereeniging” dat de Gedeputeerde Staten naar de drie gemeenten stuurt. De nieuwe gemeente zal Veldhoven gaan heten. De keuze is gebaseerd op het feit dat Veldhoven-Meerveldhoven dan de meeste inwoners telt: 2361 inwoners tegenover 1558 in Zeelst en 685 in Oerle.

Heikel punt

De wet eist dat dit wetsontwerp zal worden voorgelegd aan de gemeenteraden en aan speciale commissies, gekozen uit de plaatselijke bevolking. In Veldhoven-Meerveldhoven zijn vier van de zeven commissieleden tegen de éénwording. In Zeelst en Oerle zijn de commissies unaniem tegen.Een bijzonder heikel punt is de naam van de nieuwe gemeente. In Meerveldhoven wordt de naam Meerveldhoven voorgesteld omdat Veldhoven na de vereniging ‘meer dan Veldhoven’ is. In Zeelst wil men dat de nieuwe gemeente Zeelst gaat heten, met als argument dat Zeelst het dichtst bij Eindhoven ligt. Zeelsthoven zou ook nog kunnen. Oerle pleit voor de naam Oerle vanwege het historische belang van deze plaats. Onder invloed van de publieke opinie wijzigen de gemeenteraden in Zeelst en Oerle hun standpunt: hun eerdere ja is nu een overduidelijk nee geworden. In de gemeenteraad van Veldhoven-Meerveldhoven blijft een krappe meerderheid voorstander van de samenvoeging.

Ondanks de standpunten van de gemeenteraden en de commissies brengt Gedeputeerde Staten aan de minister van Binnenlandse zaken het advies “vereeniging” uit. Minister Ruys van Beerenbrouck kan zich in het advies vinden maar heeft één belangrijke aanpassing: hij wijzigt de naam in Zeelst-Veldhoven. In Veldhoven-Meerveldhoven is men zeer verontwaardigd over de naamswijziging. De gemeenteraad stuurt de minister een telegram met het verzoek de naam te wijzigen in Veldhoven.

De Tweede Kamer vindt de naam Veldhoven-Zeelst-Oerle veel te lang. De eerdere suggestie van Gedeputeerde Staten wordt overgenomen. Met 46 tegen 13 stemmen wordt besloten de nieuwe gemeente de naam Veldhoven te geven. In de Eerste Kamer is het wetsontwerp een hamerstuk. Met ingang van 1 mei 1921 wordt de ‘vereeniging’ een feit.

Ad Adriaans

Boek Bestellen

De uitgebreide versies van de bijdragen verschijnen maandag 15 november 2021 in boekvorm: ca. 200 pagina’s, full colour, hardcover, (leden 12,50, niet-leden 15,00 euro). Meer info: www.erfgoedhuisveldhoven.nl.

‘Een heikel punt is de naam van de nieuwe gemeente’