Grafhorst Biestemerk.
Grafhorst Biestemerk. Henk Zegers

Verhalen uit Groot IJsselmuiden: Grafhorst, Op papier een stad in praktijk een dorp

· leestijd 3 minuten Algemeen

Door: Robert van den Belt

Op een mooie nazomeravond stap ik op de fiets in de richting van Grafhorst. Vanuit IJsselmuiden rijd je zo Grafhorst binnen. Verschillende bedrijven laten zien dat het plattelandsleven een belangrijke rol speelt in het dagelijks leven. Vandaaruit vervolg ik mijn tocht naar de Jan van Diestraat. Vernoemd naar de bisschop van Utrecht. Hij was bisschop van 1322 tot 1340. In 1333 geeft hij Grafhorst stadsrechten. Daar krijg ik een inkijkje in het boerenleven in Grafhorst van voor de oorlog.

Het plattelandsleven: 

Het plattelandsleven speelde voor de Tweede Wereldoorlog een grote rol in Grafhorst. “Er waren daar ongeveer 16 á 17 koeboeren”. Vergelijkbaar met de stadsboeren in Kampen. Een grote boer had in die tijd ongeveer 20 koeien. Deze stonden in de stal, achter of naast het huis. Het boerenleven was in die tijd niet gemakkelijk. Er werd nog veel met de hand gedaan. Later ging dit over op mechanisatie. Wanneer de koeien naar buiten gingen mochten deze grazen op de Burgerweide de Halingen. Zes per boer wel te verstaan. Deze Burgerweide ligt ongeveer gelegen waar de ijsbaan van Grafhorst te vinden is. Deze Burgerweide is aan Grafhorst toegekend door bisschop Jan van Diest. Iedere boer had hier een stukje land waar de koeien konden grazen. Dit werd verdeeld door ouderburgers. Deze ouderburgers hadden zich ingekocht in de Burgerweide. Hierdoor stapte je in als jongeburger en werd je later ouderburger. Wanneer je je eenmaal had ingekocht, dan zat je in de Burgerweide van generatie op generatie. De pacht werd door de boer betaald aan de Burgerweide. De koeien liepen op de stukken land door elkaar heen. Dit zorgde ervoor dat de boer ook weleens een koe kwijt was. Het voordeel is dat koeien een goed geheugen hebben, want wanneer de uiers goed vol zaten kwamen zij steeds bij dezelfde boer uit en lieten zij zich melken. De melk werd uiteindelijk verzameld in melkbussen en naar de Bolleschuur gebracht boven aan de Kamperzeedijk. Wanneer een boer teveel koeien had, werden deze verkocht op de Biestemarkt. Deze markt wordt nog steeds elke tweede dinsdag van oktober gehouden. Niet meer zoals vanouds, maar nog steeds gezellig. 

Vanuit het oogpunt van een kind: 

Het hooien in die tijd koste veel werk. Iedereen hielp elkaar hiermee. Het hele gezin werd opgetrommeld. Dit zorgde ervoor dat de klaslokalen rond de hooitijd minder vol waren, omdat de kinderen op het land aan het werk waren. Het was in die tijd een gezellige bedoening. Iedereen was hard en druk in de weer met het verzamelen van het hooi. Dit kwam dan later in de hooiberg terecht. Wanneer de hooiberg vol zat, werd er met elkaar chocolademelk gedronken. Het was een hele happening. Eigenlijk nog weinig van voor te stellen door de snelheid van de tijd. Het lijkt tegenwoordig zo gewoon. 

“Het gebeurde eens een keer toen was het Ganzendiep nog los. Het was nog openwater. Er zat nog geen sluis tussen de IJssel en het Ganzendiep. Dit zorgde ervoor dat het water in het Ganzendiep zo hoog stond dat het op het gemaaide land terecht kwam.” Dit werd toendertijd gedaan met paard en maaibalk. “Er was nog een heleboel werk te doen. Het gemaaide gras moest bij elkaar geharkt worden. Dat was een beste klus voor mijn moeder die dat deed toen ze een jaar of tien á elf was. Op een gegeven moment kwam het water zo hoog dat het gras van het land afdreef. Tussen de middag zat mijn moeder thuis aan het eten.” Haar vader was nog niet in huis, maar naar een tijdje kwam hij thuis met de woorden: “Wie emmen niet zo veule wark mer op de Noord, want het grös is allemoal weggedreve’n.” Waarop mijn moeder antwoord: “Doar bin ik now blie met, want dan emmen we doar geen wark van.” U kunt wel raden wat de reactie van haar vader geweest is. In de ogen van een kind scheelt het, maar hierdoor was wel het voedsel voor de dieren in de winter weg. 

Tot en met december 2021 verschijnt er elke twee weken een persoonlijk verhaal uit de geschiedenis van Groot IJsselmuiden (IJsselmuiden, Grafhorst, Kamperveen, Wilsum, Zalk en Veecaten). Dit is een samenwerking tussen het Beste van Kampen en BrugMedia. Heeft u een bijzonder verhaal, of kent u iemand met zo’n verhaal? Tip de redactie op hetbestevankampen@sambiq.nl.

Bronnen: 
Jan van Diest. (2019, 6 december). JohnOoms.nl. http://johnooms.nl/bisschoppen/jan-van-diest/
Grafhorst | Plaatsengids.nl. (z.d.). Plaatsengids. Geraadpleegd op 28 september 2021, van https://www.plaatsengids.nl/grafhorst
Spa, J. & IJsselakademie. (2000). De dialecten van Groot-IJsselmuiden. IJsselacademie.

Nick de Vries

Afbeelding
Leg jij het gevoel van Sail Kampen 2024 vast op foto? Stuur je foto in en win. Algemeen 3 uur geleden
Beelden van Puzzelavond in Zalk in 2024
Koninklijke puzzelaars welkom in Wilsum Algemeen Ingezonden 14 uur geleden
Afbeelding
Passieconcert door CMV Euphonia Wilsum in de Hoeksteen IJsselmuiden (3 foto's) Algemeen instagram 14 uur geleden
Afbeelding
Django Wagner zegt af voor Sail Kampen 2024 en wordt vervangen door Henk Dissel Algemeen 16 uur geleden
Ook bij regen houdt je het droog bij Sail Kampen 2024.
Enorme paraplus boven evenemententerrein houden bezoekers Sail Kampen 2024 droog Algemeen 16 uur geleden
Afbeelding
Luchtbeelden tonen opbouw indrukwekkend evenemententerrein van Sail Kampen 2024 Algemeen 19 uur geleden
Broederkerk
Regiobijeenkomst van stichting 'Kom over en help' Algemeen 28 mrt, 06:57
Wethouder Richard Boddeus neemt de handtekeningen in ontvangst
Actiegroep Muziekpad bestendigt protest met honderden handtekeningen Algemeen 27 mrt, 23:23
Een eigen moestuin; Alex oefende er in Kampen al mee, maar straks heeft hij een immense moestuin voor eigen biologische teelt (foto: Attest Communicatie)
Freelancer De Brug vertrekt naar Bulgarije (8): Natuurlijk wil ik ook een eigen moestuin Algemeen 27 mrt, 15:57