Column Ilona Otten

KAMPEN/MALAWI - De Kamper Ilona Otten, die inmiddels in Utrecht woont waar ze studeert voor de Master Maatschappelijke opvoedingsvraagstukken, vertrok op 3 januari  2012 voor vier maanden naar Malawi. Hier liep ze stage bij Edukans waar ze onderzoek deed naar de werkzaamheid van het project Werelddocent. Inmiddels is ze weer thuis en zijn in de Brug haar columns te lezen die ze schreef in het  verre Afrika.


Waiting on the world to change...


"Op het moment dat je je in een ander land met een andere cultuur leeft, doe je je best om de leefomstandigheden te begrijpen of er zelfs in mee te gaan. In het geval van het hedendaagse Malawi is dat erg moeilijk gebleken... In mijn tijd in Embangweni heb ik ervaren dat Malawi een enorm vriendelijke cultuur heeft, met nog zekere onbegrijpelijke tradities, maar ook met een overheid en economie in crisis. En nou vind ik een landencrisis altijd moeilijk te begrijpen; ik snap nog wel dat het feit dat er geen benzine te krijgen is na twee jaar effect heeft op de hele bevolking en op alle prijzen; gezien alle handel bemoeilijkt wordt. (Er ontstaat een zwarte markt waar men meer dan het dubbele betaalt dan in Nederland voor benzine, wat mensen moeilijk kunnen opbrengen.) En ik snap dan weer niet hoe dit tot stand heeft kunnen komen, als je hoort dat het twee jaar geleden de goede kant op ging met Malawi en dat de buurlanden wel benzine hebben. Er schijnt veel veranderd te zijn afgelopen tijd, en het is te merken in alles. Prijzen zijn hoger, reizen is moeilijker, mensen worden wanhopiger en daarmee opdringeriger naar een blanke 'die toch wel geld heeft' (dit geldt zeker niet voor iedereen, maar ik heb aardig wat bedelaars een nee moeten verkopen). En mijn tijdelijke dorp neemt iedereen de situatie zoals die is; wachtend op de volgende verkiezingen die een andere president zal voortbrengen en waarna dingen vast beter zullen worden... Het is de eeuwige tevredenheid, vertrouwen en het acceptatievermogen van de mensen hier dat zich tegen hen keert.  (De huidige president wordt als oorzaak gezien, gezien hij teveel macht heeft gekregen en het verkeerd gebruikt.)

Onlangs heb ik het noorden van Malawi bezocht om te ervaren hoe men leeft in andere delen van Malawi; ik was in het prachtige historische dorpje Livingstonia wat bovenop een berg ligt (en op de rotsige zandwegen is de weg er naar toe minderen mooi, en gezien de crisis weet men nooit wanneer er vervoer de berg op of af gaat...) en de stad Mzuzu. Het was prachtig om te zien wat Malawi veel te bieden heeft aan prachtige natuur en ook cultuur; en het was ook mooi om te ervaren dat niet iedereen zo leeft zoals in Embangweni. Ineens was ik als Mzungu (blanke) niet zo heel speciaal meer, werd het al helemaal niet gewaardeerd als ik zomaar foto's maakte, en kon ik mensen ook lang niet zo blij maken met mijn goed geoefende 'Monire, muli uli?'. En daarnaast was het bijzonder om te merken dat toch niet iedereen zich zomaar bij de situatie neerlegt. Ik heb heel was gesprekken gevoerd met Malawianen die haarfijn kunnen uitleggen wat het probleem in dit land is; en dat de problemen alleen maar groter worden omdat hulp wordt geweigerd en de situatie niet wordt geaccepteerd. Ook zij konden mij niet uitleggen hoe dit toch kon gebeuren; in Nederland zou de regering allang gevallen zijn of in het geval van Malawi zou de president afgezet zijn. En dit is pijnlijk om te zien, de gevolgen worden groter en groter voor iedereen. Ik verlaat dit land met een dubbel gevoel en een onzekere hoop op een betere toekomst... Verandering is nodig om de ontwikkeling de goede kant op te sturen, dat is zeker.

Om wat luchtiger af te sluiten wil is graag nog een typische Afrikaanse ervaring met jullie delen: de traditionele bruiloft. Inmiddels heb ik een echt huwelijk en een heus nep-huwelijk meegemaakt; die laatste op de 'womans-day of prayers', uitgevoerd door enkel (verklede) vrouwen met als doel om geld in te zamelen voor de zwakkere vrouwen in de samenleving. Allereerst is het weer opvallend hoe relaxed alles gaat; waar in Nederland een strakke tijdsplanning is, heb ik deze dagen vooral wachtend doorgebracht. Nederlands als ik ben, was ik bij het eerste huwelijk om stipt 8.00 uur op locatie (het stenen gebouwtje dat dienst doet als klaslokaal en als kerk...), om vervolgens 2,5 uur te wachten op de priester ('sorry, I had to walk'...) Het draait allemaal om de middag ceremonie, oftewel de receptie volgens de uitnodiging (een geprint a5-je). Ik denk dat ik twee keer zo'n twee uur heb toegekeken hoe mensen, begeleid door een omroeper en muziek, afwisselend  naar voren komen om geld aan het bruidspaar, die met afwasbak klaar staat, te geven. Van geven is niet eens sprake: het geld wordt gegooid. De eerste keer vond het heel ongemakkelijk; waarom speelt geld toch zo'n grote rol in een land waar men geen geld heeft (ik denk dat dat gelijk het antwoord is...).

En om dan ook met een geldinzamelingsactie af te sluiten, wil ik jullie graag nog een keer wijzen op de actie die ik voer om geld in te zamelen wat goed besteed zal worden op de scholen waar ik onderzoek heb gedaan: http://IlonaOtten.inactievooredukans.nl

Bedankt! Groet, Ilona."