Afbeelding
Foto: Nick de Vries.

Streekhistorie in de spiegel van oude namen (14)

· leestijd 2 minuten Cultuur

(door Sybren Gerlofsma)

Van de ooit aan nederzettingen, verbindingswegen, wateren en andere landschapselementen gegeven namen is de betekenis vaak niet meer algemeen bekend. Toch kunnen die ons iets vertellen over de omgeving tijdens het ontstaan van die naam. In combinatie met gegevens uit bronnen en bodemvondsten dragen ze bij tot meer inzicht in de ontwikkeling van de streek. Deze aflevering is gewijd aan bestaande misvattingen over Brunnepe.

Hoe oud is Brunnepe?

De gangbare aanname, dat Brunnepe ouder zou zijn dan Kampen, kan uit geen enkele bron worden afgeleid. Sterker nog, alles wijst erop dat Brunnepe pas is ontstaan rond 1300, terwijl we mogen aannemen dat Kampen al vóór 1200 bestond.

De oudst bekende vermelding van Brunnepe is van jonger datum dan die van de andere nederzettingen aan dezelfde kant van de IJssel. Het bestaan van Brunnepe blijkt voor het eerst uit een vermelding uit 1316, terwijl Zalk, Kampen en Kamperveen al vermeld worden in respectievelijk 1213, 1227 en 1236.

Verder zijn uit archeologische onderzoeken binnen Brunnepe geen bewoningssporen gevonden, die ouder zijn dan de veertiende eeuw.

Den Oordweg

Een van de argumenten voor de hoge ouderdom van Brunnepe zou de schriftelijke vermelding uit 1443 zijn van een Vismarkt op de Oord. Omdat we uit de Brunneper straatnaam Noordweg (den Oordweg) kunnen opmaken dat daar vroeger sprake is geweest van een terrein met de naam Oord, wordt aangenomen dat er zich in dat jaar een vismarkt heeft bevonden en dat Brunnepe destijds dus al een belangrijke plaats was. Toch is deze redenering te kort door de bocht. De aanduiding 'oord' staat voor 'hoek'. Een dergelijke benaming is niet voorbehouden aan Brunnepe. In en rond Kampen komen we in de bronnen op meer plaatsen een Oord tegen. Ook Grafhorst en Zalk kennen een Oord.

Dat er in Brunnepe vissers hebben gewoond, staat niet ter discussie, maar van een vismarkt in Brunnepe is in de bronnen geen sprake. De in 1343 genoemde vismarkt lag niet in Brunnepe, maar op de Oord binnen Kampen: de hoek tussen Voorstraat en Oudestraat bij de Vispoort, zoals uit andere vermeldingen van dezelfde eeuw blijkt.

De naam Brunnepe

Een ander argument voor de ouderdom zou de uitgang -epe van de naam zijn, die wordt beschouwd als een prehistorische aanduiding 'apa' voor water. De naam Brunnepe zou dan zoiets betekenen als 'bruin water'. Het gaat echter te ver om te stellen dat elke plaatsnaam met een op 'apa' lijkende uitgang zeer oud is. Op wetenschappelijke gronden zijn in de loop van de tijd al heel wat van dergelijke namen afgevoerd van de lijst van mogelijke apa-namen. De late eerste vermelding en de misvatting over de plaats van de Oord zijn redenen om ook hier de apa-herkomst van de naam Brunnepe af te wijzen.

In de volgende bijdrage kunnen we lezen dat Brunnepe haar naam dankt aan een afdamming, die nodig was om de dijkring rondom de stad met haar broeken en maten sluitend te maken.

Vragen en reacties

Als u vragen hebt of wilt reageren, kan dit rechtstreeks bij de schrijver via syger.div@gmail.com.

Afbeelding
Django Wagner zegt af voor Sail Kampen 2024 en wordt vervangen door Henk Dissel Algemeen 17 uur geleden
Ook bij regen houdt je het droog bij Sail Kampen 2024.
Enorme paraplus boven evenemententerrein houden bezoekers Sail Kampen 2024 droog Algemeen 17 uur geleden
Afbeelding
Luchtbeelden tonen opbouw indrukwekkend evenemententerrein van Sail Kampen 2024 Algemeen 20 uur geleden
Afbeelding
Leg jij het gevoel van Sail Kampen 2024 vast op foto? Stuur je foto in en win. Algemeen 28 mrt, 09:00
Afbeelding
Wie wil De Brug bezorgen in de binnenstad van Kampen? (En enkele andere wijken) Algemeen 28 mrt, 08:17
Afbeelding
Verblijf Oekraïners in samenleving komt in nieuwe fase Algemeen 28 mrt, 08:00