De Voorstraat met links op de voorgrond een deel van de oude stadsmuur.
De Voorstraat met links op de voorgrond een deel van de oude stadsmuur. Nick de Vries.

Streekhistorie in de spiegel van oude namen (19)

· leestijd 2 minuten Cultuur

(door Sybren Gerlofsma)

Van de ooit aan nederzettingen, verbindingswegen, wateren en andere landschapselementen gegeven namen is de betekenis vaak niet meer algemeen bekend. Toch hebben deze ons soms iets te zeggen over de omgeving tijdens het ontstaan van die naam. Samen met gegevens uit bronnen en bodemvondsten dragen ze bij tot meer inzicht in de ontwikkeling van de streek. Deze aflevering laat zien dat de Kamper Voorstraat een oude straat is met een nieuwe naam.

Vergeten naam

Misschien kent u dat wel: een wachtwoord opgegeven, een tijdlang niet gebruikt, daarom vergeten en maar een nieuwe aangevraagd. Uit een vergelijkbare situatie ontstond de naam Voorstraat.

De geschiedenis van die straat begint al vóór 1316, het jaar waarin de bronnen voor het eerst melding maken van de benaming 'Wiltgang'. Dit was de aanduiding voor een strook bij de stad getrokken 'wilde' of ongecultiveerde grond, ontstaan na het 'verplaatsen' van de oostelijke muur in de richting van de IJssel. Deze strook grond vormde een nog in te richten doorgang langs de nieuwe stadsmuur, die dus vóór dat jaar moet zijn gebouwd.

Waterstraat

Uit verschillende veertiende-eeuwse bronnen kunnen we opmaken dat de langs de binnenzijde van deze nieuwe muur aangelegde straat de voor de hand liggende naam Waterstraat had gekregen. In meerdere steden is dit de naam voor een straat die ligt langs of gaat naar het belangrijkste natuurlijke water in de omgeving. De Waterstraat wordt voor het eerst genoemd in 1313.

Uit beschrijving in enkele latere vermeldingen blijkt dat het in die eeuw met de inrichting van deze nieuwe Waterstraat nog niet erg wilde vlotten. Het bouwen van huizen langs de uitgezette rooilijn bleef nog lange tijd achterwege, zodat de Waterstraat slechts bestond uit een verharding langs de stadsmuur aan het eind van de achtererven van huizen aan de Oudestraat. Omdat het karakter van een straat uitbleef, werd de weg langs de muur gaandeweg aangeduid als 'Achter de nije mure'.

Voorstraat

Deze aanduiding bleef tot het eind van de negentiende eeuw in gebruik. Pas in 1897 werd de naam op voorstel van een raadslid gewijzigd in Voorstraat. Op zich is dit een passend alternatief voor de eeuwenlang gebruikte naam 'Achter de nije mure'. De straat ligt vanaf de IJssel gezien immers vóór de Oudestraat, de belangrijkste straat van Kampen. Hierdoor werd deze omgeving eindelijk eens opgewaardeerd tot straat. Bovendien was de naam gemakkelijker uit te spreken.

Prinsenstraat

Ook aan de andere zijde van de Koornmarkt werd de naam 'Achter de nije mure' enkele eeuwen gebruikt. Hoe we aan de vanaf 1668 vermelde naam Prinsenstraat komen, is onbekend. Wel bekend is dat zich in de zeventiende eeuw een huis met de naam 'de Prince' aan de Burgwal in de omgeving van de Venestraat bevond. Het is niet onmogelijk dat om die reden de kortste route vanaf de Koornmarktspoort naar dit huis in de volksmond Princenstraat luidde.

Vragen en reacties

Als u nog vragen hebt of wilt reageren, kan dit rechtstreeks bij de schrijver via syger.div@gmail.com.

Broederkerk
Regiobijeenkomst van stichting 'Kom over en help' Algemeen 12 uur geleden
Wethouder Richard Boddeus neemt de handtekeningen in ontvangst
Actiegroep Muziekpad bestendigt protest met honderden handtekeningen Algemeen 20 uur geleden
Een eigen moestuin; Alex oefende er in Kampen al mee, maar straks heeft hij een immense moestuin voor eigen biologische teelt (foto: Attest Communicatie)
Freelancer De Brug vertrekt naar Bulgarije (8): Natuurlijk wil ik ook een eigen moestuin Algemeen 27 mrt, 15:57
Andries Heidema
Provinciale Staten wil verder met Commissaris van de Koning Andries Heidema Algemeen 27 mrt, 15:41
Het pronkstuk van Hanneke Peters, aldus zoon en dochter Frank en Dorien Peters.
Hanneke Peters exposeert postuum in Margaretha (5 foto's) Algemeen 27 mrt, 11:22
Afbeelding
>>Video<< Beschilderde balklagen uit 17e eeuw ontdekt in rijksmonument Vloeddijk Algemeen 27 mrt, 11:05