‘’Goede kerkmuziek voegt altijd iets toe aan het gesproken woord’’
· leestijd 2 minuten Cultuur(Door Leo Polhuijs)
KAMPEN - Natuurlijk is hij wel een tikkeltje weemoedig. Het is ook niet niks, om er na zoveel jaren mee op te houden. Bob Vaalburg stopt als dirigent van Bachkoor en -orkest Kampen. Zondag 12 juni is zijn laatste uitvoering.
Muziek was altijd de grote liefde van de 66-jarige Kampenaar, die opgroeide in een muzikaal Arnhems gezin. ‘’Ik kreeg pianoles, mijn ouders namen me mee naar concerten met klassieke muziek en tijdens mijn studietijd zong ik in een koor.’’ Begin jaren tachtig verhuisde Vaalburg naar de Hanzestad. Samen met zijn vrouw richtte hij een zanggroep op. ‘’De groep groeide en op een gegeven moment werd ik dirigent.’’
De cantatediensten werden vanaf 1975 gehouden in de Burgwalkerk, die tegenwoordig als De Burgwal bekend staat en een grotendeels culturele bestemming heeft gekregen. De cantatediensten worden hier tot op de dag van vandaag gehouden. Vaalburg: ‘’In het begin werden de uitvoeringen vijf of zes keer per jaar gehouden, later tien keer. Het is steeds weer een hele organisatie, want voor elke uitvoering moet je zangers en muzikanten zoeken. We hebben een pool met gegadigden, waar we uit kunnen putten. Onder de musici bevinden zich amateurs en beroepsmensen.’’
Initiatiefnemer van de uitvoeringen was de onlangs overleden organist van de Burgwalkerk, Theo van Dijk. Vaalburg: ‘’Samen met hem en violist Emo van Halsema nam ik het initiatief voor uitvoeringen op een meer structurele basis. Zo ontstond het Bachkoor en -orkest Kampen. Het eerste werk volgens vaste programmering was in 1990 Adventscantate 61 ‘’Nun komm, der Heiden Heiland.’ Vaalburg had inmiddels met goed gevolg een opleiding aan het conservatorium gevolgd en het diploma koordirectie aan de muur. Zijn muziekstudie viel goed te combineren met zijn werk als leraar klassieke talen (Latijn en Grieks, red.) op een aantal scholen in Zwolle waarmee hij vorig jaar is gestopt in verband met zijn pensionering.
Kerkelijk jaar
Vaalburg heeft de cantates zo’n twintig jaar alleen geleid. Later wisselde hij af met Bovenkerkorganist Ab Weegenaar en zijn collega Sander van den Houten van de Burgwalkerk. Zij zullen zijn directiewerk overnemen. Onder het publiek bevindt zich een grote groep vaste bezoekers. Voor het uitzoeken van de cantates wordt het kerkelijk jaar gevolgd zoals dat in de Lutherse kerk (de kerk waarbij Bach was aangesloten, red.) vastligt. ‘’Voor elke zondag is er een bepaalde cantate. De keus hangt ook af van de vraag of het stuk in één dag, de zaterdag voor de uitvoering, kan worden ingestudeerd.’’
Schoonheid
Vaalburg: “Goede kerkmuziek voegt altijd iets toe aan het gesproken woord. Cantates zijn niet bedoeld als concertmuziek, maar geschreven voor de eredienst. In de muziek zitten allerlei barokke elementen uit de Italiaanse muziek. Johann Sebastian Bach (1685 -1750) wordt ook wel de vijfde evangelist genoemd. Zijn muziek raakt ons hart en ons bewustzijn op plaatsen waar het gesproken woord niet doordringt.”
‘Belangrijk dat er wordt gezongen wat er staat en dat er goed wordt gearticuleerd’
Als dirigent had Vaalburg uiteraard zijn eigen inbreng. ‘’Ik vond het altijd belangrijk dat de zangers en solisten zingen wat er staat en hun tekst goed articuleren. Dat is belangrijk omdat elk onderdeel zijn eigen tempo en beweging heeft. Bovendien moet je als dirigent steeds rekening houden met wat de koorleden aankunnen.’’Vaalburg stopt vanwege verschillende redenen. ‘’Mijn zicht wordt minder en bovendien geeft de organisatie van de cantatediensten toch een bepaalde druk. Ik zal me na mijn afscheid niet vervelen. Ik zing zelf nog steeds graag, speel piano, bezoek graag concerten en drum sinds kort in een bandje van de muziekschool.’’
Op zondag 12 juni staat Vaalburg voor de laatste keer op de bok in de Burgwal, aanvang 17.00 uur. Op het programma staat cantate 93: Wer nur den lieben Gott läßt walten. Solisten zijn Hansje van Welbergen (sopraan), Chantal Nysingh (alt), Emilio Aquilar (tenor) en Lars Terray (bas). Organist is Sander van den Houten, voorganger ds. Dineke Havinga. Na afloop zijn er hapjes en drankjes en is er gelegenheid om de scheidende dirigent de hand te drukken.
Leo Polhuys
