Verhalen uit groot IJsselmuiden: Het verzonken kerkje
Algemeen(door Marian Last)
Al jaren triggert mij het verhaal over het verzonken kerkje in het Ganzendiep. Ik zou zo graag willen weten hoe dat nu precies zat. De digitale, vernuftige wereld bestond toen nog niet. Ze konden toen nog niet bedenken dat eeuwen later alles vast werd gelegd. Tot in den treure weten we nu alles. Of dat altijd goed is weet ik niet, maar dat verzonken kerkje hadden ze vast moeten leggen. Dan had ik er nu niet zo mijn kop over hoeven te breken.
Mijn drang naar verhalen uit het verleden heb ik van mijn vader. Het verschil zit `m er echter in dat hij boeken verslindt. Dat heb ik dan weer niet. Ik ben een luie lezer, zoek alleen op waar ik zin aan heb. En toch was het dit keer anders. Ik heb alle boeken die te vinden zijn over het Ganzendiep uit de Bieb gehaald. Maar het bracht me geen steek verder. Gelukkig had ik Geuje. Tjonge, wat weet die man veel. Vol passie heeft hij me bijgepraat. Prachtig om te zien hoe zijn ogen begonnen te glimmen als hij het over zijn ‘oude’ Kampereiland had. Verder moest ik het doen met de volksvertellingen die van generatie op generatie zijn gegaan. Deze volksvertelling brengt ons naar het jaar 900 na Christus. Ik neem jullie mee naar de tijd van de Vikingen:
Op de plek waar nu het Ganzendiep stroomt, stond een kerkje. Of een klooster, geef het maar een naam. Het was nog voor de beeldenstorm, dus het moet een Rooms-Katholiek kerkje geweest zijn. In mijn jeugd ging ik regelmatig met mijn oma mee naar de Oud Gereformeerde kerk en voor mijn gevoel was iedereen in Grafhorst lid van die gemeente. Hoe bijzonder om te denken dat vroeger alle Graffuners Rooms Katholiek waren. Ik zie Guus al zo in een monnikskleed 10 weesgegroetjes bidden, och wat had ik dat graag willen zien.
In die tijd hadden dorpjes zoals Grafhorst geen vaste pastoor. De geestelijken in die tijd waren rondreizende lekebroeders en priesters. De mensen van toen waren trouwe volgelingen, als ze naar een kerkdienst of mis gingen konden ze zomaar drie uur lang aan een preek vastzitten. Drie uur lang stilzitten en luisteren, daar moet je toch niet aan denken. Je krijgt al een houten kont alleen bij de gedachten eraan.
Het kerkje was multi-functioneel. Het bood ook onderdak in grimmige tijden. In de vroege Middeleeuwen waren de Vikingen de schrik van Europa. Woeste mannen met baarden jaagden de bevolking angst aan. Ze plunderden en vermoordden alles wat ze tegenkwamen. De Graffuners moesten dus waakzaam zijn. Er stond altijd iemand op de uitkijk, turend richting de Zuiderzee. De schrik sloeg toe en het hart sloeg een paar keer over als er zo`n gevaarlijk zwart schip met vlaggen met doodskoppen aan kwam varen. Maar je had geen tijd voor lamme benen, iedereen moest gelijk gewaarschuwd worden. De volksvertelling zegt dat de Graffuners de kerk invluchtten. Binnen stond altijd water en voedsel, zodat ze het daar een paar dagen uit konden houden. En die Vikingen, die rotzakken, die baalden als een stekker. Want de kerk was heilig en van steen, dus daar bleven ze liever af. Uiteindelijk dropen ze af. En zo heeft dit kerkje de Graffuners diverse malen bespaard van een afschuwelijke slachtpartij.
Het feit is dat in de Voorstraat, naast het huis van Dekker het kerkpad richting het Ganzendiep liep en dat aan de overkant de Brinkweg ligt. Tussen het kerkpad en de Brinkweg lag eeuwen geleden de Brink. En op de Brink stond altijd een kerkje. Op oude kaarten is te zien dat er veel geulen door Kampereiland stroomden en de Zuiderzee kort tegen Grafhorst aan lag. De verwachting is dat eeuwen geleden het Ganzendiep achter erf 44 op het Kampereiland heeft gestroomd, er liep ook een dijk achter erf 44. Het kerkje heeft geen lang leven bekoren, door een heftige storm heeft de geul een andere wending genomen en het kerkje met al zijn weergaloze kracht meegesleurd. Op de plek van het kerkje stroomt nu het Ganzendiep. Zoals wij de stroming nu kennen.
Of het kerkje er echt gestaan heeft? We zullen het nooit weten. Maar dit verhaal wat van generatie op generatie is verteld is toch te spannend en te mooi om niet door te vertellen.
Omdat deze rubriek zo graag gelezen wordt, en er nog zoveel verhalen te vertellen zijn, gaan De Brug en het Beste van Kampen in 2022 verder met het vertellen van verhalen uit Groot IJsselmuiden. Heb je zelf een verhaal te vertellen, of zou je mensen willen interviewen om hun verhaal op te schrijven? Stuur een mail naar hetbestevankampen@sambiq.nl.
‘Op de plek waar nu het Ganzendiep stroomt, stond een kerkje.’