Grondig onderhoud en renovatie grafstenen en meer op Joodse begraafplaats in IJsselmuiden
(door Maarten van Gemert)
KAMPEN – De Joodse begraafplaats in IJsselmuiden zelf ligt er verzorgd bij. Dat geldt echter niet voor de grafstenen. Op verzoek van de Joodse gemeenschap start Stichting Boete & Verzoening deze week met een grondig onderhoudsproject. Maurits Luth, voorganger bij de Kamper Baptistengemeente, kreeg tientallen reacties na een oproep voor vrijwilligers.
De Joodse begraafplaats ligt er verzorgd bij sinds gemeente Kampen in 2014 ontdekte dat zij daarvoor verantwoordelijk is. Dat geldt echter niet voor de grafstenen waarvan de Joodse gemeenschap eigenaar is oftewel het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK). Op diens verzoek zet de christelijke ’Stichting voor Boete en Verzoening met Israël en anderen’ (B&V) haar expertise in voor het onderhoud en de renovatie van de grafstenen, waar Maurits Luth eerder bij betrokken was.
Verootmoediging
De Joodse begraafplaats in IJsselmuiden, achter de algemene begraafplaats ’De Zandberg’, dateert van 1829 toen de Joodse begraafplaats in Kampen uit 1764 gesloten werd. In 1942 vond de laatste begrafenis plaats. Bij de Joden is het geen gebruik om graven te ruimen en zo bleef de ’Bet Chaim’ (Hebreeuws voor ’Huis van de Levenden’) intact ofschoon de na de Tweede Wereldoorlog geminimaliseerde Joodse gemeenschap in Kampen het niet meer kon onderhouden.
Gemeente IJsselmuiden (nu Kampen) nam in 1951 het onderhoud voor haar rekening van het terrein en het huisje. Aan die onderhoudsplicht werd de gemeente in 2014 herinnerd na een speurtocht van een buurtbewoner naar de eigenaar. Sinds ruim een kwart eeuw onderhoudt wijkbeheerder Benno ten Brinke de Joodse en andere Kamper begraafplaatsen.
Volgens Luth is de grootste drijfveer achter het project ”een houding van verootmoediging over ons kerkelijk verleden tegenover de Joden. We willen pal achter het Joodse volk blijven staan.”
Maatschappelijke bijdrage
De graven zelf vallen onder eigendom en beheer van de Joodse gemeenschap. Haar begraafplaats in IJsselmuiden kent zo’n 250 graven. Deze worden de komende weken gerenoveerd. Stenen worden rechtgezet, schoon gemaakt en waar nodig gerepareerd. Evenals bij een onderhoudsbeurt in 1985 verleent Steenhouwerij Van Ommen weer haar medewerking. Plus veel vrijwilligers uit diverse Kamper kerken.
Luth staat in nauw contact met Eduard Huisman die voor het NIK de consulbeheerder is voor alle Joodse begraafplaatsen in Nederland. Vanuit Israël, waar hij op werkbezoek was, benadrukt Huisman dat de Joodse gemeenschap in Nederland levendig en actief is. „De Joden hebben een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse maatschappij geleverd”, aldus de nazaat van één van de eerste Joden in Nederland, waarvan een deel in de veertiende eeuw zich ook in Kampen vestigden.
De oudste grafsteen in IJsselmuiden dateert van 1717. De Joodse cultuur en de soms zeer fraaie grafstenen, vol met symboliek, verklaart waarom dit renovatieproject deels voortkomt uit een Erfgoedproject van het ministerie van OCW. De religieuze monumentale waarde is hoog.