Eerste keus werken Waterreus voor Stedelijk Museum Kampen
Algemeen(door Maarten van Gemert)
KAMPEN – Nog twee weken zijn in het ’diamantendoosje’ van Stedelijk Museum Kampen drie werken te zien van Tom Waterreus. De Zwolse kunstenaar, die vorig jaar overleed, liet een grote nalatenschap aan kunst na. Daaruit mocht het Kamper gemeentemuseum een keuze maken nadat de ’buren’ een aanbod hadden afgewezen. „Wij hebben al meerdere beelden van hem,” aldus een woordvoerder van gemeente Zwolle.
Op de befaamde eerste dag van de vorige maand werd de minitentoonstelling geopend in ’The Gallery’ op de tweede verdieping van Stedelijk Museum Kampen. In bijzijn van de vrouw, zoon en kleinzoon van Tom Waterreus. „We zijn bijzonder vereerd dat de familie aan ons dacht. We mochten zelf een keuze maken uit de vele werken”, vertelt museumdirectrice Nynke van der Wal. Waterreus was een bijzonder mens en kunstenaar, van wie in het Zwolse straatbeeld inderdaad meerdere beelden te bewonderen zijn.
Doorsnee
Samen met curator Yvonne Oordijk en historicus Theo van Mierlo had Van der Wal het atelier van Waterreus in Zwolle bezocht en een keuze gemaakt uit de imposante reeks beelden waarvan de zoon van Waterreus drie aan het museum schenkt. De delegatie van Stedelijk Museum Kampen koos voor de volgende werken, die nu deel uitmaken uit van de museumcollectie: Kruis (1991), Apocalyptische vrouw (2001) en Incarnatie (2003). „Deze drie beelden vormen een aardige doorsnee van zijn oeuvre,” stelt Van der Wal.
De kunstenaar zelf is verre van doorsnee. ”Tom Waterreus was een bijzonder mens en kunstenaar. Als religieus mens was hij een kunstenaar met een missie. Hij verbond zijn werk met zijn religie. Meer dan vijftig jaar heeft hij zich als kunstenaar tegen de stroom in ontwikkeld. Hij had een heel eigen signatuur,” aldus het museum.
„Waterreus blijft fascineren,” merkte Van Mierlo op bij de opening.
Boodschap
Wethouder a.i. Nieke Jansen was verhinderd en in haar plaats mocht Wim Eikelboom het openingswoord doen. Hij sprak als voorzitter van Stichting ArtWay, dat ”vanuit een christelijke levensvisie de wereld van de beeldende kunst wil ontsluiten voor de geïnteresseerde leek”. Eikelboom, bedenker van de term ’blunderbomen’ in Zalk, schetste hoe Waterreus (1943-2021) zijn tijd vooruit was met hergebruik. De kunstenaar haalde hout uit de IJssel en ging daarmee aan het werk, volgens de christelijke boodschap: ”je bent nooit afgeschreven”. Die religieuze insteek kwam niet uit het niets want na de kunstacademie in Enschede was hij ingetreden in het klooster bij de Dominicanen in Nijmegen. Daar kon hij echter zijn ei niet kwijt en trad na ruim twee jaar weer uit.
Genoemde insteek en boodschap sluiten ook aan op de permanente tentoonstelling op de eerste verdieping van Stedelijk Museum Kampen. Binnen het thema ’Bestuur en recht’ komt het geloofsaspect veelvuldig naar voren in het Kampen van de voorbije eeuwen.
Familie van Tom Waterreus bij het werk ‘Apocalyptische vrouw’ uit 2001 (foto: Maarten van Gemert)
Zwolle
Bij navraag laat gemeente Zwolle weten ”Tom Waterreus een belangrijke en bijzondere kunstenaar te vinden die veel voor de gemeente Zwolle heeft betekend en een zeer lange tijd als kunstenaar en docent in de stad heeft gewerkt en gewoond.” In de stad zijn ”prachtige beelden” van hem te zien die in bezit zijn van de gemeente, zoals boven de ingang van de Peperbus (Mariabeeld, 1996) en op de Dominicanenkerk in Assendorp (Thomas a Kempis, 2002). De vader van Waterreus was begin vorige eeuw opzichter bij de herbouw van het klooster in Assendorp. Waterreus laat de gebeeldhouwde monnik bewust iets opzij kijken: naar de bedrijvigheid in de Assendorperstraat. Een moment van verstrooiing tussen de intensieve en geconcentreerde bestudering van de geschriften door.
Ook bezit Zwolle de tekening ’Schaatsen op stadsgracht bij Sassenpoorterbrug’ (1962). Het archief van Waterreus is ondergebracht bij Historisch Centrum Overijssel.
Meivakantie
De meivakantie biedt de mogelijkheid om de beelden van Waterreus te zien voor ze in het depot verdwijnen. Stedelijk Museum Kampen heeft daarnaast twee tentoonstellingen lopen: ’Door Schoonheid Omringd’ en ’Weids en Nabij’. Kinderen kunnen ”op pad gaan met de tas van Jan” en met de speurtocht ’Door Dieren Omringd’. Tom Waterreus steekt zijn duim omhoog. Met het beeld ’Kruis’ lijkt hij die veelgebruikte Facebookemoticon voorzien te hebben. Hij geeft het ’juwelendoosje’, waarin hij hangt, een LIKE.
„Mijn opdracht: beelden maken waarin het geloof kan wonen.” (Tom Waterreus)