Het kasboekje van Cees de Vogel – Een tentoonstelling in het Stedelijk Museum
Algemeen(door Naomi Everts)
KAMPEN - Het vlees van de slager, pianolessen voor zijn zoon, het schoolgeld voor de kinderen, uitgaan, kermis, sinterklaas. Alles kost geld! Dat was niet anders in de 19e eeuw, zo laten drie kasboekjes in handen van het Stedelijk Museum zien.
Cornelis Johannes de Vogel, een inwoner van Kampen, hield zijn inkomsten en uitgaven uit de periode van 1837 tot 1853 tot op de cent nauwkeurig bij. Deze kasboekjes bieden een schat aan informatie over zijn manier van leven in Nederland en Nederlands Indië. Het Stedelijk Museum besloot er onderzoek naar te doen en het resultaat is te bewonderen in een tentoonstelling ‘Van Soerabaja naar Kampen - Kasboek van een wereldreiziger’.
Tentoonstelling
“De kasboekjes gaan over hele gewone dingen, de alledaagse uitgaven, cadeautjes voor zijn vrouw, het uitgaansleven - Het zijn allemaal haakjes voor verder onderzoek”, vertelt Nynke van der Wal, directeur van het Stedelijk Museum. Het biedt inzicht in het leven van Cees de Vogel in Indië, zijn werk, zijn persoonlijk leven, de reis naar Kampen en zijn leven in Kampen. Het geeft ook een inkijkje in hoe het leven er in Kampen in die periode moet hebben uitgezien. Er zijn in de tentoonstelling thema’s en voorwerpen te zien, die aanhaken bij de posten in de kasboekjes.
Gezinsportret
Cees de Vogel was een vermogend man. Hij heeft echter veel verdriet gekend in zijn leven. Er zijn bijvoorbeeld uitgaves voor het begraven van zijn eerste vrouw en er blijken ook kinderen jong te zijn overleden. In Nederland trouwt Cees de Vogel opnieuw, met Elise Eleonora van Slangenburg, die mogelijk uit Kampen komt.
Cees de Vogel en zijn gezin, krijgen een gezicht door een ‘dageurreotypie’, een voorloper van de foto, die het Stedelijk Museum heeft gevonden en tentoonstelt. Achterop staat een de naam van het gezin. In het kasboekje staat een uitgave aan een fotograaf. Interessant is dat er in dezelfde periode een advertentie staat van een rondreizende fotograaf in de Camper Courant.
Nederlands Indië
In de tentoonstelling zijn munten te zien, waarop het initiaal van Cees de Vogel, de V te zien is. Hij was muntmeester. In het kasboekje is er een post voor maandgeld voor bedienden en slaven. Dat is bijzonder, want er is weinig bekend over de slavernij in Nederlands Indië.
Kampen
De Vogel reist naar Nederland en vestigt zich eerst in Den Haag, trouwt en verhuist dan naar Kampen. Kampen is in ontwikkeling, het wegennetwerk verbetert, er is een stoomschipverbinding tussen Kampen en Duitsland en Engeland. Toch wel een belangrijke stad en een belastingparadijs…
De kasboekjes laten zien dat hij heeft meebetaald aan de nieuwbouw van de synagoge en Lutherse kerk. Er is een flink uitgaansleven in Kampen, er zijn uitgaven aan theater en muziek. Andere uitgaven zoals servies, sieraden voor zijn vrouw, encyclopedieën en nieuwe kasboekjes bij de boekhandel, laten zien dat Kampen in opkomst en ontwikkeling is.
Zo zie je maar, wat een paar oude boekjes in een schoenendoos teweeg kunnen brengen. Nynke van der Wal besluit: “Als iemand die niet goed had bewaard, dan hadden we deze tentoonstelling niet kunnen doen!”
De tentoonstelling is nog te zien tot en met 11 juni.
