Milieuorganisatie MOB moet het hoofd buigen in zaak over Overijsselse boeren

DEN HAAG – Een vrij uitzonderlijke nederlaag in een heel principiële zaak bij de Raad van State. Milieuorganisatie Mobilisation (MOB) trok vandaag aan het kortste eind in een geschil met de provincie over negen Overijsselse boeren die hun weilanden illegaal zouden bemesten. Eerder haalde MOB nog wel zijn gelijk bij de Zwolse rechter. Maar de Raad van State draaide het oordeel van de rechter terug. De Raad heeft als hoogste rechter altijd gelijk.

Het gaat onder meer om veehouderijen in Zwolle en Mastenbroek. Ze bemesten hun weilanden zonder de vereiste natuurvergunning en daarom eiste MOB dat de provincie zou ingrijpen. Maar die weigerde, omdat de negen veehouderijen al heel lang mestrechten hebben en daarom is een natuurvergunning overbodig. Die mestrechten bestaan al van voor de tijd dat de Natura 2000 gebieden werden aangewezen als Europees beschermde natuurgebieden. Bestaande rechten zijn bij de Raad haast onaantastbaar.

Rechtbank teruggefloten
Volgens de Raad gaat het bij verleende mestrechten om rechtsbescherming. Als daar toestemming voor is gegeven, dan kan dat in beginsel niet worden afgepakt. De raadsman van MOB vindt dat er ook sprake is van rechtsbescherming als de regels worden gehandhaafd. Maar dat gebeurt volgens hem niet.

Hij vindt, net als de Zwolse rechter, dat de provincie de mestrechten van de negen veehouders verkeerd heeft vastgesteld. Het moment van aanwijzing van de Natura 2000 gebieden in de buurt van de veehouderijen is daarvoor bepalend. Dat moment is in de meeste gevallen 1994. Als de veehouders toen en daarvoor al een legaal agrarisch bedrijf voerden en mest uitreden, dan mogen ze dat van de Raad blijven doen zolang hun gronden een agrarische bestemming hebben. Of en hoeveel mest ze nu nog uitrijden, telt voor de Raad niet mee.

Voor MOB zit daar juist het probleem. Als er nu te veel mest wordt uitgereden, dan is dat een kwestie van handhaving. Wordt er minder mest uitgereden dan toegestaan, dan moeten de ongebruikte mestrechten worden ingenomen, vindt MOB. Volgens de milieuorganisatie moet de provincie grip op het uitrijden van mest blijven houden, omdat bemesting van weilanden de grootste bijdrage levert aan het stikstofprobleem.

Al weinig hoop
MOB had al weinig hoop op een goede afloop van deze zaak. De Raad oordeelde eind vorig jaar dat bij het vaststellen van de mestrechten niet hoeft te worden gekeken naar hoeveel mest de boeren uitrijden over hun land. Ze worden daar namelijk toch al in beperkt door de Meststoffenwet. Volgens MOB wordt daar echter nooit op gecontroleerd.

Het oordeel van de Raad eind vorig jaar wierp zijn schaduw uit over het oordeel in deze zaak over de negen veehouders. Zoals verwacht oordeelde de Raad vandaag niet anders.