Hier werkt Kampen: 'Elke zeven minuten een vrachtwagen voor de poort van Graansloot'

(door Michiel Satink)
Wat gebeurt er achter de deuren van de grotere ondernemingen in de gemeente Kampen? Wie werken er en wat maken ze? Een serie bedrijfsreportages vanaf de werkvloer. Aflevering 2: Graansloot in Kampen.

Als een van de grootste graanopslagen van Noordwest-Europa op volle toeren draait, staat elke zeven minuten een vrachtwagen voor de deur om circa 35 ton af te leveren, zegt bedrijfsleider van Graansloot Bert Last. De graanoogst ligt inmiddels weer enkele weken achter de rug. De silo zitten vol, maar daarmee is de rust niet volledig teruggekeerd. ?De drukste periode is de piek van de graanoogst, ergens in juli of augustus. Maar er is altijd wel ergens in de wereld een oogst. In Australië wordt misschien in januari geoogst. En er zijn landen zonder winter waar ze wel drie keer per jaar oogsten.? Wat in de silo's van Graansloot van Kampen wordt afgeslagen, komt niet alleen van om de hoek, wil Last daarmee zeggen.

Graansloot werd in 2000 door de Kamper ondernemer Bert Weever overgenomen van een handelskantoor uit Schiedam. Hij nam afscheid van de handel en besloot zich te concentreren op op- en overslag. ?Het bedrijf is hier in 1980 in de Haatlandhaven neergezet?, zegt Last. Uit die tijd stamt ook nog de hoge silo aan de Haatland-zijde van het bedrijf. Het bedrijf groeide na de overname snel. Meer dan twee loodsen en een silo stonden er nog niet, maar in 2001 werd er een derde loods bijgebouwd. Twee jaar later nog een, gevolgd door nieuwe loodsen in 2005 en 2006. maar het bedrijf wilde verder groeien. ?Gelukkig waren ze aan de overkant bezig met de ontwikkeling van de Zuiderzeehaven. In 2007 werden de kavels uitgegeven en Graansloot was de koper van de eerste meter.? Er werd een grote loods gebouwd, maar de grootste groei die het bedrijf meemaakte was met de komst van hun grootste klant, Agrifirm. ?Ze hadden behoefte aan een grote op- en overslag van granen. Hiervoor hadden ze al overal kleinere panden, iets van vijftien. Die moesten het hele jaar bemant zijn. Maar als er bij zo'n loods maar twee of drie keer per dag een vrachtwagen komt, dan kan dat niet uit.? Graansloot profiteerde ook van saneringen in de binnenvaart. Kleinere schepen werden vervangen door grotere die niet zo ver in de binnenlanden door kunnen dringen. ?Kampen ligt gunstig: trek eens een straal van 100 kilometer om de stad heen. Dan kom je achter Utrecht, bij Amsterdam, in Groningen, een stuk Duitsland in. Natuur de Noordoostpolder ligt er binnen. We liggen mooi centraal.?

De werkvloer op, en die is meteen indrukwekkend groot, zeker na de uitbreiding die gebouwd werd voor Agrifirm. Zoals alle getallen bij Graansloot doen duizelen. In het nieuwe deel liggen de loodsen en silo's vol graan. 130.000 ton kunnen ze opslaan. Last rekent uit: dat zijn 3.714 vrachtwagens vol. Een gele Volvo kiepwagen komt net van de weegbrug gereden. ?Vol met raapschoot?, vertelt Last. ?Uit koolzaad wordt de olie gehaald. Wat je overhoudt is raap dat wordt gebruikt in veevoeder.? De kiepwagen komt van de kade waar net een binnenvaartschip vol raap wordt gelost. Het wordt met een kraan in een grote trechter geschept. De kiepwagen rijdt daaronder, wordt volgestort, rijdt naar de weegbrug en steekt vervolgens de straat over om de raap te lossen in een loods. Op de achtergrond wordt bij Regelink schroot verplaatst. Rechts zoeft vrijwel onhoorbaar de windmolen op het MBI-terrein.

In een van de oudere loodsen ligt een berg chocola, zegt Last. Het zijn de schillen van cacaobonen die gebruikt worden voor veevoeder. Het ruikt naar chocola, maar eetbaar is het niet echt. Dit oudere deel van het terrein is tijdens de graanoogst drukbezet. Het nieuwe deel is dan geheel gereserveerd voor Graansloot. Deze loodsen liggen aan de overzijde van de straat Haatlandhaven. De loodsen aan deze zijde zijn niet alleen nieuwer, ook een stuk hoger. Achterop dit terrein, aan de kade, wordt net een schip volgegooid met graan. ?Waar moet je heen?? vraagt Last de Schipper. ?Ik kan het bijna vanaf hier zien?, zegt hij met een grap. Hij zal het graan weer lossen in Zwolle.

Hoe je elke zeven minuten 35 ton graan kunt opslaan, toont Last in de controleruimte enkele tientallen meters van de kade. De vrachtwagens komen boven een put te staan. De graan komt via een rooster in de put terecht. Vanaf daar scheppen bakjes aan een lift het graan op en transporteren het naar de juiste silo. Op een computerscherm is zichtbaar welke silo de eindbestemming is. Is die vol, dan wordt een volgende silo aangewezen. In de controlekamer komt net een van de in totaal 21 werknemers binnen met een monster van het graan dat het schip in gaat. Hij meet onder meer het vochtgehalte. Ook de geur doet veel. ?Dan merk je of het muf ruikt bijvoorbeeld. Dat is niet goed.? Het graan wordt goedgekeurd.

Controle
Graansloot slaat voornamelijk veevoeders op. En heel veel graan dus. Alles wordt streng gecontroleerd. ?Dat gebeurt eerst in zeehavens al. Schepen varen 'onder gas' (om ongedierte om zeep te helpen, MS) en worden eerst buitengaats ontgast. Maar dan nog kunnen er allerlei stofjes en schimmels in zitten. Kleinere boten varen dan naar het schip en worden volgeladen. Ondertussen worden monsters genomen van wat in deze binnenvaartschepen zit. Zodra dat schip bij ons is aangekomen, mogen we pas lossen zodra de uitslagen van de monsters bekend zijn. Ook als een schip daarvoor twee of drie dagen aan de kade moet wachten.? Vanuit alle delen van de wereld worden vrachten aangevoerd richting Kampen, zegt Last: soja uit China, lupine uit Brazilië, zoete lupine uit Australië.

De metershoge loodsen die vol zitten met graan, worden niet met rust gelaten. ?Ze worden regelmatig belucht. Graan is warm en bovenin de silo kan condens ontstaan. Het graan kan daar 'dichtslaan'. Het vocht kan niet weg en gaat dan rotten.? De lucht wordt verwarmd met een grote gastank. Beluchten blijft belangrijk, tot de silo weer leeg is. En er weer een volgende lading in kan. De drukste periode ligt net achter de rug, maar ook het najaar en winter zijn drukke tijden als het vee op stal staat en veevoer aangevoerd moet worden. ?Tussen de 200 en 300 vrachten vertrekken dan hier per dag. Dat is rond de 3.000 ton, dagelijks. Dat moet ook om de roulatie erin te houden. In dit wereldje wordt altijd geroepen: we zijn geen museum.?