Kerk en staat slaan handen ineen in Kampen voor opvang Oekraïners

KAMPEN - De gemeente Kampen sluit een overeenkomst met kerken die Oekraïners opvangen, zodat de kerkelijke opvangplekken met ingang van juni 2022 kunnen worden aangemerkt als gemeentelijke opvang. Dat betekent dat de kerkelijke opvang daarmee, onder voorwaarden, onder de rijksregels valt. Van de ruim 300 vluchtelingen in de gemeente Kampen wordt ruim driekwart opgevangen door kerkelijke initiatieven. Dat gebeurt op bijna dertig kleinere locaties, gerund door kerkelijke vrijwilligers en ondersteund door de kerkelijke én burgerlijke gemeente in Kampen. De andere Oekraïense vluchtelingen in de gemeente Kampen worden door particuliere gastgezinnen opgevangen.

“Waar kerken en gemeente in het beste geval doorgaans naast elkaar werken, gaan we nu een samenwerking aan die een stapje verder gaat door als gelijkwaardige partners de opvang te coördineren en in te vullen. We gaan van vrijblijvend naar verregaand en voortvarend”, zegt burgemeester Sander de Rouwe. “Hiermee spelen we in op de bijzondere situatie in de gemeente Kampen van privaat-publieke samenwerking. Bij mijn weten is er geen gemeente in Nederland die via de kerken zoveel vluchtelingen opvangt. Daar ben ik van onder de indruk en daar ben ik trots op; net zoals ik dat ben op een ieder die vanuit de kracht van verbondenheid zijn schouders zet onder de opvang van vluchtelingen. Daarbij denk ik niet alleen aan kerken en kerkelijke vrijwilligers. Ook vanuit zorg en welzijn, onderwijs, cultuur en sport wordt er heel veel voor Oekraïners gedaan. En laten we de lokale ondernemers ook niet vergeten.”

In de gemeente Kampen zijn meerdere kerkelijke opvanginitiatieven actief, waarin verschillende kerken met elkaar samenwerken. Voorbeelden daarvan zijn het interkerkelijke initiatief ‘Hulp4Oekraïne’ dat is begonnen bij Hervormde Gemeente IJsselmuiden/Grafhorst (Dorpskerk). Op dit moment werken leden en diaconieën van uiteenlopende kerken hierin samen. Ook vanuit de Hervormde Gemeente (PKN) ‘De Hoeksteen’ uit IJsselmuiden worden, in nauwe samenwerking met weer anderen kerken, veel vluchtelingen opgevangen onder de noemer ‘Opvang Oekraïne.’ “Deze en andere kerken geven heel concreet handen en voeten aan hun diaconale taak door zich, over kerkmuren heen, vanaf het begin van de oorlog in Oekraine te ontfermen over mensen in nood. Voordat het Rijk of de gemeente kon bedenken wat we moesten met de vluchtelingencrisis die op ons afkwam, haalden de kerken mensen op, zamelden spullen in en gaven onderdak – om niet. Dat kwam voort uit de uitzonderlijke oorlogssituatie in Oekraine en leidt nu tot een nieuwe uitzonderlijke situatie. De afgelopen maanden zijn we als burgerlijke gemeente en als kerkelijke gemeente naar elkaar toegegroeid wat de opvang van Oekraïners betreft en vanuit dat vertrouwen zetten we nu een nieuwe stap in onze samenwerking.”

Voorwaarden en vergoeding

De afgelopen weken zijn gesprekken gevoerd met de kerken om te bekijken of deze vorm van opvang met ingang van de maand juni onder dezelfde rijkssystematiek is te brengen als de gemeentelijke opvang. “Dat betekent enerzijds dat de opvang aan bepaalde criteria moet voldoen en anderzijds dat daar een bepaalde rijksvergoeding tegenover staat. En dat is dan ook niet meer dan terecht”, volgens burgemeester De Rouwe. “De kerken maken dagelijks kosten sinds het begin van de opvang die eigenlijk een overheidstaak is. Daarom heeft het college van b en w besloten ook voor de periode tot 1 juni 2022 een vergoeding voor onkosten te verstrekken. Deze gemeentelijke vergoeding is gelijk aan de rijksvergoeding vanaf 1 juni en geldt voor de nachten dat er daadwerkelijk bedden beschikbaar waren.” Om vanaf juni onder de rijksregels te vallen, vindt op dit moment vanuit Veiligheidsregio IJsselland een zogeheten schouw van de locaties plaats. Zij controleren de wettelijke vereisten op het gebied van brandveiligheid en van hygiëne. Verder gaan zij na hoeveel bedden er per locatie beschikbaar zijn. In overleg met de kerken kunnen vanuit de regio straks ook nieuwe vluchtelingen in de opvang worden geplaatst wanneer er plekken vrij vallen.

Gemeentelijke opvang Parallelweg

Tegelijkertijd werkt de gemeente, op verzoek van het Rijk, ook aan een ‘eigen’ (gemeentelijke) opvanglocatie. Het college van burgmeester en wethouders heeft uitvoerig laten onderzoeken waar groepen vluchtelingen uit Oekraine opgevangen zouden kunnen worden. De keus is gevallen op de beoogde locatie voor arbeidsmigranten aan de Parallelweg. Het college heeft dinsdag 14 juni ingestemd met de huurovereenkomst. “De gesprekken hierover zijn afgerond en de handtekeningen kunnen nu worden gezet. De werkzaamheden starten op 20 juni. Het is de bedoeling dat de locatie in september / oktober gereed is voor de komst van Oekraïners. Het gaat om maximaal 180 vluchtelingen voor de duur van 1 jaar. Omwonenden zijn hierover per brief geïnformeerd.”