Wat is de IJsselkogge waard voor Kampen?

Twee dingen…
1. Beseft moet worden dat het hier om een unieke vondst van een historisch schip gaat en waarover in relatie met de geschiedenis van Kampen een publiekstrekkende expositie mogelijk is. De tot nu toe door de gemeente ontwikkelde plannen voor een standalone expositie, een schip in een te nauwe vitrine, kosten alleen maar geld en leveren uiteindelijk niks voor Kampen en de regio op.
2. Beseft moet worden dat Kampen hiervan kan profiteren. Mits dit schip in een te bouwen nationaal museum wordt tentoongesteld. De opbrengsten, niet alleen in financiële zin, moeten en kunnen veel groter zijn dan de kosten.

Unieke vondst
De scheepsvondst in de IJssel blijkt een groot schip te zijn, wellicht de grootste kogge die ooit in Nederland gevonden is. Een schip, zo groot dat het gediend kan hebben als varend kasteel tijdens oorlogen of jacht op zeerovers. Het schip blijkt ook nog grotendeels in zijn vorm behouden. De meeste koggewrakken in de IJsselmeerpolders zijn uiteengevallen.
En daarmee stijgt de historisch- culturele waarde van deze vondst zodanig dat de Rijksoverheid besluit voor berging en conservering vijf miljoen euro beschikbaar te stellen. Een unieke vondst dus.
In en rond de IJsselkogge zijn voorwerpen gevonden, die bijzondere verhalen opleveren. Je hoeft het boek ’De IJsselkogge – Hanzeverleden boven water’ van scheepsarcheoloog Wouter Waldus maar te lezen om te ontdekken hoeveel over en rond deze kogge te vertellen valt.

Veel te vertellen
Onder het motto ’als je iets doet, doe het dan goed zou de gemeenteraad moeten kiezen voor een het bouwen van een Hanzemuseum. Een museum, waar veel getoond wordt, met behulp van moderne audiovisuele middelen, over de scheepvaart van Kampen, het barre leven op de koggen, de gevaren van zeerovers, oorlogen en stormen. Lees ’Volcmar, de Ommelandvaarder’ nog maar eens.
Een museum met exposities over de koggen en hun bemanningen, die Kampen in een ijltempo doen groeien tot een machtige stad in de Hanzetijd, een stad die internationaal een geducht woord meespreekt. Koggen die handelsroutes in Noordwest Europa bevaren, die later in de VOC-tijd nog steeds een overgroot deel van de welvaart in de Lage Landen hebben gebracht.
Een museum met exposities over de riviervaart op de IJssel, vermoedelijk de aanleiding van het ontstaan van Kampen aan de hogerwal van de IJssel op de overgang naar onstuimige ruimere wateren.
Een museum als een plek voor educatie en scholing, te beginnen voor de eigen bevolking. De jeugd bewust en trots maken op de rijke geschiedenis van onze stad en de regio. Immers: Het verleden moet je kennen, om de toekomst te kunnen vatten.

Wijze van exposeren
Een groot schip als dit vraagt ruimte om zich heen om het goed te kunnen beleven. Ruimte om te laten zien hoe groot het schip oorspronkelijk was. De maten van het wrak zijn 20m lang en 8m breed. Maar oorspronkelijk was de IJsselkogge veel groter. Zie de zeer nauwkeurige tekeningen van dr. Karel Vlierman, scheepsarcheoloog en koggekenner bij uitstek.
Het oorspronkelijke schip meet ongeveer 26,2 x 8,5 meter (zonder roer). De voorsteven is 9m hoog, de achtersteven ongeveer 7m. Dat het ooit een groot schip geweest is, zal in de expositie tot uiting moeten komen. De standalonevitrines en de van Gend & Loos loods (ook een vitrine) zijn te klein om de ware grootte van het schip te laten beleven.
Het komt meer voor dat delen van scheepswrakken verdwenen zijn; zie bijvoorbeeld de wereldberoemde Vikingschepen in Roskilde en de Hjortspringboot in Kopenhagen. In dat geval worden de wrakresten aangevuld met een metalen of kunststof constructie om de bezoekers een beeld te geven van de oorspronkelijke grootte van het schip.
Dat weergeven van de oorspronkelijke vorm en grootte is bij de IJsselkogge ook goed mogelijk aan de hand van de reconstructietekeningen van scheepsarcheoloog dr. Karel Vlierman.
Hopelijk is het zelfs mogelijk om een groot deel van de vierhonderd (!) losse onderdelen weer aan te brengen in een restauratieproject.

Nieuwe impuls
Er moet een nieuwe impuls in Kampen komen. In de laatste decennia is er veel weggetrokken uit Kampen: Rijksdienst voor IJsselmeerpolders, militaire opleidingen, academies. Kortom: een ware braindrain. Bijna een halve eeuw geleden heeft een grootscheepse stadsvernieuwingsoperatie de Kamper binnenstad gered van de ondergang. Maar nu begint het allemaal weer wat sleets te worden. Moet die beneden-Oudestraat niet worden omgetoverd tot een levendig gebied met allerlei creatieve bestemmingen?
Kortom: Kampen heeft een nieuwe aanjager nodig en waarom zou dat niet de trots op het rijke verleden van deze stad mogen zijn? Een ontwikkeling, die is ingezet met de bouw en het varen met de Kamper Kogge, die Kampen nationale en internationale bekendheid geeft. Er kan een link gelegd worden met de plannen om bij Kampen een nieuwe handelshaven aan te leggen.
Het toerisme moet niet alleen in de Randstad blijven maar gespreid worden over het land.
Een museum rond de IJsselkogge kan dienen als aanjager voor de regio, de oude Hanzesteden langs de boorden van de IJssel en de voormalige Zuiderzee.
Een Nationaal Hanzemuseum dat in Kampen thuis hoort en waar best een plek voor te vinden is.
Een museum ter grootte van 25 x 60 meter met een hoogte van 10 tot 12 meter.
Geen angst voor grote aantallen toeristen. De stad kan best een redelijk aantal bezoekers verwerken. Bezoekers, die geïnteresseerd zijn in de maritieme historie en de IJsselkogge, zijn geen lawaaischoppers en zuiplappen.

Wie betaalt het?
Het grote geld moet van elders komen. Een dergelijk Nationaal Hanzemuseum is enig in Nederland en dus van nationaal en boven regionaal belang.
Dat betekent dat op nationaal niveau geld geworven kan worden. En zelfs op Europees niveau zijn gelden te verwerven. Ieder zal inzien dat een compleet Hanzemuseum niet door de gemeente Kampen alleen gefinancierd kan worden. Een voorwaarde voor fondsenwerving is een goed en realistisch plan dat met enthousiasme en bevlogenheid wordt uitgedragen.
Dan zal het waarachtig wel goedkomen.

(ingezonden door Ria en Rob Busser)

....