Rapport Bing concludeert: 'Van Pijkeren is bevoordeeld bij aankoop Stadskazerne'

(door Nick de Vries)
KAMPEN - De Van Pijkeren Groep is door de gemeente bevoordeeld bij de aankoop van De Stadskazerne. Die conclusie trekt Bureau Integriteit (BING) die in opdracht van de raad onderzoek deed naar de gang van zaken rond de verkoop van het pand. De onderzoekers hebben niet vast kunnen stellen dat er bewuste pogingen gedaan zijn om specifiek Van Pijkeren als koper te bevoordelen, wel dat door de toegepaste koopconstructie andere kopers buitenspel zijn gezet.

Na de raadsvergadering in september 2016 waarin de gemeenteraad het collegevoorstel tot koop van de kazerne wegstemde, stelde raadslid Albert Holtland van Gemeente Belang Kampen de zogenaamde achtervangconstructie ter discussie. Door deze constructie ging het pand automatisch naar Van Pijkeren voor hetzelfde bedrag als waarvoor de gemeente hem zou kopen. Volgens Holtland waren er meerdere kopers die bovendien zonder achtervang een (aanzienlijk) hogere prijs betaald zouden hebben. Deze partijen zijn volgens de GBK’er door de constructie buitengesloten.

Het rapport van Bing geeft hem daarin gelijk. "Blijkens verschillende verklaringen waren er meerdere partijen die belangstelling hadden voor de aankoop van de Stadskazerne. Als gevolg van de toegepaste achtervangconstructie hebben andere belangstellenden echter niet de mogelijkheid gehad in aanmerking te komen als achtervang van de gemeente. Zij zijn door de toegepaste constructie uitgesloten van de koop van de Stadskazerne."

Het rapport van BING dat dinsdag aan de pers is geopenbaard wordt woensdagavond besproken in de gemeenteraad. Het college van burgemeester en wethouders wilde dinsdag bij het verstrekken van het rapport geen woord zeggen over de inhoud. Zij wilden de raad haar eigen conclusies laten trekken. D66 suggereerde op Twitter al dat het rapport wel eens slechte gevolgen voor wethouder Martin Ekker zou kunnen hebben. Op Twitter zei de partij: "Integriteitsrapport BureauBING net 'passief openbaar' gemaakt. Trekt de Raad van Kampen morgen stiekem de stekker uit VVD-wethouder Ekker?"

Het voortraject
Hoe vond de verkoop ook alweer plaats en hoe zat het precies met die achtervang? De Stadskazerne was voor de verkoop aan Van Pijkeren in handen van DeltaWonen, maar woningcorporaties mogen sinds 1 juli 2015 geen commerciële activiteiten meer uitvoeren. De corporatie moest het gebouw dus van de hand doen. De gemeente Kampen kreeg de eerste kans om het pand voor 5,6 miljoen euro te kopen. Ging de gemeente hier niet op in, dan kwam het in de vrije verkoop. Dat wilden de ambtenarij en de wethouder liever niet. Zij zagen meer in aankoop door de gemeente.

Het probleem was wel dat de gemeenteraad over de koop moest beslissen. En met een vrijwel lege schatkist en een wankele financiële positie leek een juichend 'ja' niet voor de hand te liggen. Voor DeltaWonen begon de tijd te dringen, want als de raad niet wilde kopen, dan moest de corporatie uiterlijk voor 1 januari 2017 een andere koper vinden. Zij wilde dus dat er een andere koper geregeld werd, die het pand direct over kon nemen als de gemeenteraad toch tegenstemde.

Wie zocht de achtervang?
Uit het rapport van Bing blijkt dat DeltaWonen zelf al een traject was gestart om die andere koper te vinden, maar dat wethouder Martin Ekker gezegd heeft dat de gemeente liever zelf via een makelaar op zoek ging naar de zogenaamde achtervang. In het rapport valt hierover te lezen: "De wethouder was van mening dat het benaderen van de markt een slechte invloed had op het aankooptraject bij de gemeente. Dit zou volgens hem onder meer een prijsopdrijvend effect hebben. Voorts zou volgens de wethouder dan de kans hebben bestaan dat 'een of andere cowboy' de Stadskazerne zou verwerven.

DeltaWonen en wethouder spreken elkaar tegen
In het rapport wordt gezegd dat DeltaWonen akkoord ging met de zoektocht door de makelaar, ondanks het feit dat zij wist dat zij in de vrije markt waarschijnlijk een hoger bedrag voor de Stadskazerne zou krijgen. Dit deed zij, omdat zij er door de woorden van de wethouder vanuit ging dat de verkoop aan de gemeente zo goed als zeker was. Pagina 48 van het rapport: "Volgens de directie van deltaWonen had de wethouder hen verteld dat het college unaniem voorstander was van aankoop. Daarnaast zouden ook alle fractievoorzitters voorstander zijn, zo zou de wethouder hebben verklaard."
In rapport valt te lezen dat Wethouder Ekker deze lezing weerspreekt. "De wethouder verklaart dat hij tegen deltaWonen heeft gezegd dat hij het raadsbesluit positief inzag, omdat er een positief ambtelijk voorstel lag, het college voor aankoop was en de VVD-fractie positief tegenover het voorstel tot aankoop van de Stadskazerne stond. De wethouder ontkent dat hij tegen deltaWonen heeft gezegd dat hij alle fractievoorzitters is langsgegaan."

Ekker tipt Van Pijkeren
Het rapport is indirect ook ingegaan op de suggestie van critici dat wethouder Ekker wellicht Van Pijkeren bewust heeft bevoordeeld met de constructie. Dat wordt weersproken. Makelaardij Van den Berg heeft in opdracht van de gemeente naar eigen inzicht een achtervang gezocht, maar opvallend is dat hij daarbij volgens het rapport wel door wethouder Martin Ekker gewezen is op Van Pijkeren als mogelijk geïnteresseerde koper. Desondanks concludeert het rapport dat niet is gebleken dat deltaWonen of de gemeente Kampen invloed hebben uitgeoefend op de zoektocht van de makelaar naar een geschikte achtervang.
Makelaar Van den Berg beweert bovendien dat hij twee partijen heeft benaderd om als achtervang te fungeren: Van Pijkeren en de heer Y. Ook hierover is onduidelijkheid, want de Y ontkent dat hij hierover door de makelaar benaderd is. Het onderzoek van BING heeft ook niet kunnen vaststellen dat meer dan één partij benaderd is. (In het rapport worden geen namen genoemd, Van Pijkeren heet daar X. Aangezien hij al uitgebreid in de publiciteit is geweest, noemen wij gewoon de naam van Van Pijkeren).
Op de vraag of er onjuist gehandeld is en of de wethouder wellicht niet deed wat toch het beste was voor de gemeente, gaat het rapport niet in. Het concludeert alleen dat Van Pijkeren door de constructie wel degelijk is bevooroordeeld doordat andere geintereseerden door handelen van de gemeente buitenspel is gezet. Of hij daarbij onrechtmatig gehandeld heeft, moet de gemeenteraad woensdagavond beslissen.

De raadsvergadering begint om 19.30 uur.