Gastvrouwen bieden luisterend oor op begraafplaats Bovenbroek

(door Nick de Vries)

KAMPEN - “Bezoekers spreken je aan onder het mom van een vuurtje en drie kwartier later hebben ze hun hele levensverhaal verteld.” Benno ten Brinke is al sinds 1994 beheerder van de Begraafplaats Bovenbroek en hij merkt keer op keer dat bezoekers behoefte hebben aan een praatje. Zo ontstond het idee om een vaste ontmoetingsplek te creëren op de begraafplaats. Een prieeltje waar een gastvrouw klaar zit met koffie, thee en een luisterend oor. Dinsdag 10 september ging het project van start.

Benno liep al jaren met het idee om plek te creëren waar mensen met hun verhaal terecht kunnen, maar hoe geef je daar vorm aan? “Wij zijn voor zover ik weet de enige begraafplaats in Nederland die dit doen. Hebben mensen er wel behoefte aan? En waar haal je het geld en de mensen vandaan?” Het bleef jarenlang bij een mooi idee, totdat Benno in gesprek raakte met Marianne de Graaff, die ook een dierbare bezocht op de begraafplaats. Zij was getroffen door het idee, en zette het in beweging door een collega van Welzijn in Kampen erbij te betrekken.

Samen met haar collega Marianne de Jong ging De Graaff interviews afnemen met bezoekers om te onderzoeken of er behoefte was. “Dat was wel spannend”, vertelt De Jong. “Je spreekt niet zo één, twee, drie iemand aan in zo’n situatie, want je weet niet of ze dat wel prettig vinden? Maar het bleek heel natuurlijk te gaan. Het belangrijkste is dat je je niet opdringt.” “Je merkt echt dat het mensen goed doet”, vult De Graaff aan.

Behoeftes signaleren

Een praatje doet de mensen goed, maar daar blijft het niet bij voor de initiatiefnemers. Het project moet ook voorkomen dat mensen in de problemen raken. “Het overlijden van een dierbare kan naast het rouwproces grote gevolgen hebben voor mensen, denk aan psychische, fysieke, sociale of financiële problemen”, vertelt De Jong. “Om een praktisch voorbeeld te geven: wat als je partner altijd de financiën deed en nu moet jij dit doen? Soms blijken er schulden te zijn en wat dan? Laatst was hier een oude man die in zijn leven nog nooit in de keuken had gestaan. Zijn vrouw overleed en nu moest hij voor zichzelf koken. In al dit soort gevallen kunnen wij hulp bieden. De gastvrouwen worden getraind om op een laagdrempelige manier in gesprek te gaan. Dat mag een gewoon praatje zijn, maar ze letten ook signalen die kunnen wijzen op een groter probleem. Hierbij maken ze gebruik van de zogenoemde sociale kaart om mensen eventueel door te verwijzen.”

Rouwen in eenzaamheid

Het project is nog maar net begonnen, maar bevestigt al wel wat Benno ten Brinke al langer dacht. Die bezoeker, die hij soms dagelijks terugziet op de begraafplaats, heeft behoefte aan menselijk contact: “Veel mensen beleven hun rouw in eenzaamheid”, vertelt hij. “Wij hebben als maatschappij een drempel opgelegd. Je mag even rouwen, maar daarna moet je door. Er wordt een termijn voor gesteld. Het is daardoor moeilijk om na die eerste periode nog over je verdriet te praten. Dat terwijl ik dagelijks zie dat mensen in stilte lijden. Soms lijken ze wat in zichzelf gekeerd, maar als ik ze aanspreek, dan lijkt dat ze goed te doen. We merken vooral dat ouderen die hun levenspartner verloren hebben, zich eenzaam voelen. Hun netwerk is vaak ook kleiner.”

Na het succes van de pilot zijn de initiatiefnemers op zoek gegaan naar vrijwilligers die de rol van gastvrouw op zich wilden nemen. Die hebben zij gevonden in Ine de Bok en Berthe Boers. Zij worden in de volgende editie van De Brug uitgebreid aan u worden voorgesteld. De gastvrouwen zijn aanwezig op dinsdag-, woensdag- en donderdagochtend van 10.00 tot 12.00 uur. Dinsdagochtend waren zij voor het eerst aanwezig.

Benno is zeer enthousiast over de wijze waarop het project vorm gekregen heeft. “Uiteindelijk hebben wij dit allemaal samen gedaan. We maken wel gebruik van ons eigen netwerk, maar het is een initiatief dat ontstaan is uit het enthousiasme van de betrokkenen, niet vanuit een instantie of iets dergelijks. Het breidt steeds verder uit. Zo is er ook een zitje gerealiseerd co-gefinancierd door Welzijn Kampen en De Houtburcht. Misschien dat we in de toekomst ook nog een ruimte binnen gaan inrichten waar mensen uit kunnen rusten. Alles op z’n tijd en we zien wel waar het eindigt.”