Column Economiewethouder: Over Europa
· leestijd 1 minuut Algemeen‘Het sterke fundament onder onze Nederlandse economie maakt dat we ook deze crisis uiteindelijk weer te boven zullen komen. Ik maak me eerlijk gezegd wat meer zorgen over Europa.’ Was getekend: Klaas Knot, president van De Nederlandse Bank tijdens de door hem gehouden H.J. Schoo-lezing op 1 september.
Knot verwacht dat door het coronavirus de totale Europese economie fors zal krimpen dit jaar. Specifiek maakt hij zich zorgen over de veekracht van de zuidelijke landen. Ook omdat het virus juist daar zo heeft huisgehouden, maar ook omdat de economieën in de zuidelijke landen de afgelopen tien jaar überhaupt al erg kwetsbaar bleken. In Knots ogen leidt dit onherroepelijk tot een nieuwe discussie over de toekomst van de euro: immers, moeten de noordelijke landen nu opnieuw bijspringen om de zuidelijken uit de brand te helpen?
Onvrede
Volgens Knot draagt de huidige muntunie bij aan economische scheefgroei binnen Europa: zwakkere economieën in het zuiden profiteren doorgaans minder van die samenwerking. Daardoor komt in die landen het draagvlak voor voor de Europese samenwerking onder druk te staan. Daarnaast zijn in sterke economieën als de onze, ook economische argumenten voor maatschappelijke onvrede over de euro: gewone huishoudens profiteren minder van de economische groei dan het bedrijfsleven. Dit tempert de bereidheid bij ‘de gewone man’ in het noorden om solidair te zijn met de zuidelijke landen.
Geschiedenis: meer dan economie
Met Knot ben ik van mening dat dit reden tot zorg is. We moeten namelijk niet vergeten dat de Europese samenwerking over meer gaat dan alleen economische voorspoed. Na twee bloedige oorlogen binnen 30 jaar, geloofden politici als de Franse minister van buitenlandse Zaken Robert Schuman dat de beheersing van (West-)Duitsland de sleutel was tot vrede in Europa. De Duitse positie was in de jaren daarvoor te dominant gebleken, wat als een van de oorzaken werd gezien van de twee wereldoorlogen. Schuman geloofde dat met een geleidelijke eenwording van Europa, de dominante positie van nu West-Duitsland kon worden ingedamd. Ook tijdgenoot en bondskanselier Konrad Adenauer had meer dan alleen economische motieven voor Europese samenwerking. Voor hem werd daarmee ook verzoening met de oude vijand Frankrijk bewerkstelligd. Bovendien was een verenigd Europa nodig om het communisme op afstand te houden. Ook de totstandkoming van een gezamenlijke Europese munt ging over meer dan economie: het binden van een verenigd Duitsland aan een gemeenschappelijke munt was voor de Franse president Mitterand voorwaarde voor Duitse eenwording. Daarmee moest de vrees voor hernieuwde Duitse dominantie getemperd worden.
Toekomst
Zelf geloof ik dat Europese samenwerking alleen toekomst heeft als het niet alleen economische voorspoed bewerkstelligt, maar Europa haar macht ook dienend inzet om grote vraagstukken als klimaatverandering en het vluchtelingenvraagstuk het hoofd te bieden. Volgens Knot is daarvoor meer Europese integratie en solidariteit tussen Noord- en Zuid-Europa noodzakelijk. Op papier klinkt dat heel logisch. De politieke en maatschappelijke werkelijkheid is echter vaak een andere. Daarom ben ik benieuwd wat de komende Kamerverkiezingen ons op dit punt gaan brengen.
Geert Meijering
Wethouder Economische Zaken (CDA)
g.meijering@kampen.nl
