Weinig animo voor dubbele achternaam in Kampen
· leestijd 2 minuten Algemeen(door Maarten van Gemert)
KAMPEN – Vanaf dit jaar kunnen kinderen een dubbele achternaam krijgen – van beide ouders. Hiervoor kan gekozen worden bij het eerste kind. Voor kinderen geboren tussen 1 januari 2016 en 1 januari 2024 is dit met terugwerkende kracht mogelijk. Alle volgende kinderen krijgen dan dezelfde gecombineerde geslachtsnaam. In Kampen wordt tot nu toe nauwelijks gekozen voor deze nieuwe optie in het naamrecht.
Per 1 januari 2024 is de Wet Introductie Gecombineerde Geslachtsnaam (WIGG) in werking getreden. Hiermee wordt tegemoetgekomen aan de toenemende vraag vanuit de samenleving naar meer keuzevrijheid in het naamrecht. De wet heeft een zeer lange aanlooptijd gekend. Met als resultaat in de eerste weken van dit nieuwe jaar welgeteld één kind dat is ingeschreven in de Basisregistratie met een dubbele achternaam.
Wetgevingsproces
In 2006 werd er al een amendement ingediend om wetgeving op te stellen voor een dubbele achternaam. Dit amendement werd weer ingetrokken maar leidde wel tot een Werkgroep Liberalisering Naamrecht – in opdracht van de Minister van Justitie. De werkgroep kwam in 2009 met de aanbeveling een dubbele achternaam mogelijk te maken. Tien jaar later werd de regering middels een motie gevraagd dit in een wetsvoorstel te gieten. Uiteindelijk is in september 2022 een wetsvoorstel aangenomen waarna ouders hun kind een dubbele achternaam kunnen geven. De Eerste Kamer volgde een half jaar later.
Publiekspeiling
In opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid werd begin 2020 is een publiekspeiling uitgevoerd. Daaruit bleek dat twee derde van de bevolking positief of neutraal staat tegenover aanpassing van de wet. De meerderheid gaf wel aan te kiezen voor de achternaam van vader. Slechts een vijfde deel van de mensen tussen 25 en 45 jaar oud gaf aan zo mogelijk een dubbele achternaam aan hun kind te willen geven. Toch concludeerde de Minister voor Rechtsbescherming dat uit de resultaten van de publiekspeiling kan worden afgeleid dat het wetsvoorstel in een behoefte voorziet. Bovendien was een petitie ‘Dubbele achternaam in Nederland’ door meer dan 14.000 mensen ondertekend. Precies drie jaar geleden werd het conceptwetsvoorstel ter internetconsultatie voorgelegd.
Overgangsregeling
Een dubbele achternaam kan uit maximaal twee namen bestaan en wordt zonder koppelteken geschreven. Bij mensen met een dubbele of meervoudige achternaam, zoals in het oosten des lands regelmatig voorkomt, wordt deze naam als een enkelvoudige achternaam gezien.
Vanaf 1 januari 2024 is ook een overgangsregeling opgesteld voor kinderen op of na 1 januari 2016 zijn geboren. Ook deze kinderen kunnen een jaar lang alsnog de achternaam van beide ouders krijgen.
Het naamrecht in Nederland is er met deze wet niet eenvoudiger op geworden, reageren sommige advocaten. Zo leidt de keuzemogelijkheid, die ouders nu krijgen, uiteindelijk misschien tot keuzestress bij het kiezen voor een achternaam voor hun kinderen. Zij zouden wellicht het gevoel krijgen te moeten kiezen voor één van de ouders. Ook leidt de wet praktisch gezien tot een veelheid aan combinaties van achternamen en tot aanzienlijk langere achternamen.
Verrommeling
In het Kamerdebat waarna het wetsvoorstel werd aangenomen, legde Kees van der Staaij de vinger bij de verrommeling van het familierecht. Zijn betoog is hier terug te zien. De SGP-voorman vroeg zich af of ”we nu een aristocratische lente beleven? Tot dus ver werd een dubbele achternaam vooral geassocieerd met adel, met elite. Dit wetsvoorstel voert ons weer terug in de sfeer van de 19e eeuw.” Zijn conclusie luidt dat de nieuwe toevoeging aan het keuzepalet problematisch is.
Voorstanders stellen dat veel ouders een lang gekoesterde wens hebben om hun kind een dubbele achternaam te geven - om op die manier de verbondenheid met beide ouders tot uitdrukking te laten komen. In gemeente Kampen speelt dat niet, gekeken naar de cijfers.
Animo
Op 1 januari 2024 telde gemeente Kampen 56.204 inwoners. In de eerste vijf weken zijn 72 kinderen ingeschreven in de Basisregistratie Personen. Slechts één kind kreeg een dubbele achternaam van de ouders die wonen in de stad Kampen. In vijf verzoeken is voor tien kinderen een dubbele achternaam gevraagd via de overgangsregeling. Voor al deze kinderen is een akte van naamkeuze voor een gecombineerde geslachtsnaam opgemaakt. Veel meer werk komt er voor het gemeentelijk apparaat niet bij kijken. Dit in weerwil van de totstandkoming van de mogelijkheid voor een dubbele achternaam die achttien jaar vergde.
Illustratie van de toegenomen keuzemogelijkheid (bron: LinkedIn)
..
