Gemeente Kampen heeft nu vier vormen van vluchtelingenopvang

(door Maarten van Gemert)  
KAMPEN – Met de aanstaande crisisnoodopvang in Hotel Zalkerbroek heeft gemeente Kampen nu feitelijk vier opvangvariaties voor mensen die naar Nederland vluchten. Crisisnoodopvang en ’gewone’ noodopvang voor asielzoekers, statushouders die op een woning wachten en vluchtelingen uit Oekraïne. Voor de nieuwe crisisnoodopvang bij Zalk blijkt verlenging mogelijk.

Nederland worstelt met de aanhoudende stroom vluchtelingen uit diverse landen met verschillende status. De Rijksoverheid geeft gemeenten enerzijds een ’taakstelling’ om statushouders op te vangen. Anderzijds doet ze een dringend beroep op gemeenten om, al dan niet tijdelijk, asielzoekers op te vangen. Voor ontheemden uit Oekraïne zijn er talloze initiatieven van bedrijven en particulieren.

Zalkerbroek
Eerder deze week kwam het nieuws naar buiten dat Hotel Zalkerbroek is aangewezen als tweede locatie voor crisisnoodopvang binnen gemeente Kampen. In een persbericht sprak de gemeente over een termijn van vier maanden. In een interview met de Stentor hint burgemeester De Rouwe al op een verlenging: „Na twee maanden wil ik met alle betrokkenen om tafel. Als het goed gaat, dan kunnen we de opvang één keer verlengen met vier maanden. Maar langer niet.”
Sander de Rouwe spreekt zich positief uit over de groep van ruim tachtig asielzoekers. Zij zijn al goed bekend bij de instanties door hun omzwervingen van Zwolle via Genemuiden naar Zalk, zoals eerder in dit artikel is geschetst. Het hotel, dat vorige zomer van eigenaar wisselde, wordt momenteel gereed gemaakt en Welzijn Kampen zet een dagbestedingsprogramma op.

Asielzoekers
Vluchtelingen die nieuw in Nederland komen en asiel aanvragen, komen in principe in asielzoekerscentra terecht, zoals net over de grens van Kampen in Dronten. Wanneer hun asielaanvraag is afgerond, waarvoor op dit moment een lange wachttijd geldt, stokt het terugsturen of het doorstromen naar eigen huisvesting. Daarmee houden ze plaatsen in AZC’s bezet. Een piek in toestroom van asielzoekers eind 2021 leidde tot chaotische situaties bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Daarop kwam de overheid met maatregelen voor (crisis)noodopvang.
In sporthal De Reeve werd crisisopvang gerealiseerd voor drie weken. Daarna zijn de asielzoekers naar andere plaatsen in Nederland overgebracht. Nu wordt in Hotel Zalkerbroek opnieuw crisisopvang gerealiseerd, op aandringen van de landelijke overheid, van 1 maart tot en met 30 juni. Dagelijks zal een locatiemanager aanwezig zijn.
Aan de Industrieweg werd in november 2021 in een bedrijfspand noodopvang gerealiseerd. Maximaal honderd mensen kunnen daar hun asielprocedure afwachten. Dat mag een half jaar tot een jaar duren. Op alle locaties wordt samen met Welzijn Kampen (WijZ) een programma voor dagbesteding opgezet.

De aanstaande statushoudersopvanglocatie aan de Broederweg (foto: Maarten van Gemert)

Statushouders
Wanneer asielzoekers een verblijfsvergunning krijgen, worden ze statushouder en krijgen daarmee recht op een woning. Deze zijn voor Nederlanders schaars en voor statushouders dus ook. Daarom dringt de landelijke overheid er bij gemeenten op aan om noodopvang voor de tweede groep te zoeken. Een kleine woningbouwvereniging bood dit als eerste aan. Ook het leegstaande deel van de behuizing van de Theologische Universiteit Kampen (TUK) werd aangeboden, zoals in november bekend werd. Na aanvankelijke onrust in de omgeving, heeft de bemiddelende organisatie De Thuisgevers nu duidelijkheid geschapen.
Voor het pand aan de Broederweg 19 heeft de gemeente op 8 februari een omgevingsvergunning verleend. In overleg met de universiteit en de diaconie van de Protestantse Gemeente Kampen (PGK) wordt de huisvesting en sociale begeleiding ingevuld. De TUK kan minimaal tien en maximaal zestien personen opvangen. Als alles goed gaat, kan de huisvesting half maart starten. Op 1 september zouden alle personen permanente huisvesting moeten hebben want dan hoopt de TUK het gebouw verkocht te hebben. Kampen heeft hiermee nog lang niet de taakstelling van de rijksoverheid gehaald. Die verlangt van de gemeente dat ze 66 statushouders onderbrengt in het eerste halfjaar van 2023 en in het tweede halfjaar misschien nog meer.

Ontheemden
Vluchtelingen uit Oekraïne worden veelal aangeduid als ontheemden. Strikt genomen kent de wereld meer groepen die ontheemd zijn door oorlogen of natuurrampen in hun thuisland. Voor gevluchte Oekraïners gelden als Europeanen soepele regels. Opvang en dagbesteding worden veelal particulier respectievelijk door Welzijn Kampen geregeld zoals eerder in het nieuws is geweest. De gemeente faciliteerde wel een ondernemer die aan de Parallelweg een opvang voor Oekraïners wilde realiseren om de chalets later te verhuren aan arbeidsmigranten.
De opvang voor ontheemden uit Oekraïne werd in aanvang snel opgezet en diende zich onverwachts aan. Dat geldt niet voor de crisisopvang in Hotel Zalkerbroek. Sinds september is de gemeente al in gesprek met de eigenaar. De discussie over plaatsing van asielzoekers en de taakstelling voor statushouders speelt al geruime tijd en zal aanhouden.
Kampen kijkt, zoals veel gemeenten, voortdurend om zich heen naar oude en nieuwe mogelijkheden voor (crisis)noodopvang of tijdelijke huisvesting. Daarbij is Hotel Zalkerbroek al een paar keer de revue gepasseerd. Er waren al mondelinge afspraken gemaakt. Nu is de handtekening officieel gezet. Het hotel wordt in gemeente Kampen de nieuwste loot aan de stam van (crisis)noodopvang.

De aanstaande asielzoekerscrisisnoodopvanglocatie aan de N50 (foto: Maarten van Gemert)

..