Verhalen van Groot IJsselmuiden: Daar boven op die belt
· leestijd 4 minuten Algemeen(Robert van den Belt)
Toen ik in 2014 vanaf de middelbare school naar het MBO in Zwolle ging moest ik nog een beste periode van IJsselmuiden met de fiets naar Zwolle. In weer en wind. Iets waar we naar uitkeken was een OV-chipkaart vanaf je 18de levensjaar.
Toendertijd wel te verstaan. Maar uiteindelijk een aantal jaar ouder kan ik terugkijken op een mooie tijd. Je ging met vrienden op de fiets die kant op. Soms fietste je alleen, maar dan had je, je mp3 speler en later je mobiel op volle toeren. Wat fijn was aan die fietsroute is dat je vanaf huis eerst door Oosterholt fietste, want je wist dat er nog een kille tocht voor de boeg stond langs de weilanden voordat je weer bij meer bebouwing kwam in ’s-Heerenbroek. In diezelfde tijdsperiode ben ik gaan voetballen in Wilsum wat ervoor zorgde dat je soms wel vier keer per dag ongeveer dezelfde route fietste. Maar wat me altijd bijbleef was Oosterholt.
Het buurtschap Oosterholt:
Wanneer je het over Oosterholt hebt is dat een vrij uitgestrekt gebied. Officieel gezien hebben we het over een buurtschap wat tegenwoordig onder de gemeente Kampen valt. Vanaf ongeveer de Rooms-Katholieke kerk rijdt je eigenlijk al Oosterholt binnen. Waar het oude gemeentehuis van IJsselmuiden stond (op de plek van ‘het olde mannenhuus’) zijn nu huizen gebouwd. Hier begint de eerste nummering van de Oosterholtseweg. Verdere straatnamen die onder het buurschap vallen zijn onder andere de Sonnenbergweg (welke verwijst naar het voormalige Kartuizerklooster Sonnenberg), de Oosterlandenweg, Veilingweg, de Oosterholtsesteeg en de Kamperwetering. Deze laatste twee genoemden zijn voor de familie Vels geen onbekend terrein.
Familie Vels:
Een aantal maanden geleden deed ik een oproepje op Facebook om met mensen in contact te komen die wel wat kunnen vertellen over Oosterholt. Als snel kwam ik in contact met Hermien Ilbrink-Vels en Femmy Schrijver-Vels. Allebei voor mij geen onbekenden, omdat ik een periode stage had gelopen op een basisschool waar zij werkzaam waren als schoonmaakster. Vaak na schooltijd spraken we nog wat na over het wel en wee van de dag. Een jaar of 8 later komen we elkaar weer tegen in IJsselmuiden, in het huis van hun vader.
“Onze opa is geboren in Heerde. Op zijn veertiende was hij al wees, zijn ouders zijn dan allebei overleden aan de Spaanse griep. Hij moest van school af om de kost te gaan verdienen voor zijn broertjes en zusjes. In die tijd waren hiervoor nog geen voorzieningen. Onze opa ging eerst werken bij een klompenmaker. Om klompen te maken kocht deze klompenmaker populierenbomen. Deze bomen werden drijvend vervoerd over het water en met touw voort getrokken vanaf de wal. Opa moest staand op de bomen, er dan voor zorgen dat de bomen niet tegen de wal kwamen. Later ging hij werken als boerenknecht, eerst in Hattem.
Uiteindelijk komt opa Vels in Oosterholt terecht als boerenknecht en leert daar zijn toekomstige vrouw kennen. “Onze oma werkte ook als boerenmeid bij de familie van Ittersum aan de Oosterholtseweg. Zij hield zich daar bezig met voeren van de kalfjes, melken en de melkbussen schoonmaken/oppoetsen en wat huishoudelijk werk. De mannen deden vaak het zware werk, zoals maaien met de zeis, hooien en de stallen afmesten”.
Op een gegeven moment hebben onze opa en oma een tuinderijtje kunnen kopen aan de Oosterholtsesteeg en kon er getrouwd worden. Daar verbouwden ze groenten voor de verkoop aan de veiling en hielden wat kleinvee. Vroeger was erbij de tuinderij ook nog een boomgaard. Die is er al heel lang niet meer. Daar is later industrieterrein gekomen. De Oosterholtsesteeg liep vroeger ook heel anders, vanaf ‘De Viersprong’ tot aan de Zwolseweg. Het laatste stukje Oosterholtsesteeg heet nu Kraton. Onze oma is vrij jong overleden, onze ouders trouwden bij opa in en onze oom (broer van onze vader)ging boeren in Barneveld. Uiteindelijk moesten onze ouders verhuizen want de groenteveiling ging uitbreiden. Ze zijn toen van Groningen tot aan Lemelerveld wezen kijken naar boerderijen. Toen kwam het nieuws uit de lucht dat er aan de Kamperwetering vijftien een boerderij beschikbaar kwam. Tegenwoordig is dat de Oosterholtseweg nummer 53.” Als reactie zeg ik; ‘dat is toch die boerderij die op een terp gebouwd is’. Beide zussen kijken mij aan en geven als reactie: “Dat is geen terp. Dat is een deel van de oude rivierduin (die liep ongeveer van de Dorpskerk in IJsselmuiden naar Wilsum). Hier is al menig keer afgegraven, waardoor het nu meer een belt is.” Tegenwoordig is Hermien woonachtig op nummer 53 en weet dan ook te vertellen dat wanneer je gaat graven dat je daar dan ook bijzonder stevig rood zand vindt. “Dat was vroeger belangrijke handel, het zand werd verkocht en per trekschuit over de weteringen van Mastenbroek vervoerd”, aldus Hermien.
Vader Vels kan zijn jeugdjaren in Oosterholt nog goed herinneren. “Ik heb altijd met veel plezier in Oosterholt gewoond. In die tijd waren er nog 24 boeren bedrijven in buurtschap Oosterholt. Wat ik mij nog kan herinneren is dat de jeugd rond oud en nieuw stiekem aan het slepen en wisselen waren met allerlei boeren spullen, van wagens tot gereedschappen tot aan melkbussen. Iedereen was van alles kwijt, chaos overal. Daarnaast was het altijd de kunst om op boerenbruiloften stiekem binnen te komen en het gebak weg te halen. Ik herinner mij nog een bruiloft waar dit maar niet lukte. Ze hebben toen een graszode op de schoorsteen gelegd en hebben de mensen gewoon uitgerookt. Ook moest de veldwachter er nog wel eens aan te pas komen. Dat bestaat tegenwoordig niet meer, maar dat was een mooie tijd, het zijn dingen die je nooit meer vergeet.”
Ik bedank de familie Vels en ik rijd terug via Oosterholt naar Wilsum. De beelden van de vroegere fietstochten krijgen steeds meer een verhaal.
