Hier werkt Kampen: Kamper opleggers gaan de wereld over 

(door Michiel Satink)
Wat gebeurt er achter de deuren van de grotere ondernemingen in de gemeente Kampen? Wie werken er en wat maken ze? Een serie bedrijfsreportages vanaf de werkvloer. Aflevering 1: trailerbouwer Broshuis in Kampen.

Op het elektronische informatiebord achter de receptie staat een welkomstwoord in het Engels aan gasten uit Taiwan. Bij Broshuis niet eens zo ongewoon. De specialist in het bouwen van opleggers voor speciale transporten heeft wereldwijd haar voertuigen rijden. ?In Nederland hebben we een concurrent, in Duitsland drie en in België een. Dus veel concurrenten zijn er niet nee?, zegt Jelke de Jong, woordvoerder van Broshuis. In een reeks van bedrijfspanden, aan weerszijden gelegen langs de Industrieweg, bouwen ze tientallen opleggers tegelijk. Buiten staan er een paar vers in de lak te glanzen in de spaarzame zonnestralen. Op het terrein gelegen achter de dijk staan circa dertig opleggers van Defensie te wachten op een opknapbeurt. Ook dit zijn trailers die ooit in Kampen gemaakt zijn.

Schaal
Vanuit Kampen en omstreken stappen iedere werkochtend 275 mannen en vrouwen op hun fiets, in de bus, trein of in de auto op weg naar Broshuis. Het bedrijf is niet alleen in die zin groot als werkgever. Aan weerskanten van de Industrieweg heeft Broshuis na de uitbreiding ? waarvan de bouw in september start ? een terrein van 100.000 vierkante meter. 'De straat oversteken' is zelfs een begrip bij de trailerbouwer, zegt De Jong. Gaat de trailer vanaf de 'ruwbouw' naar de afbouw om voorzien te worden van een zinklaag ? waardoor de trailer nooit zal roesten ? dan is terugkeer naar de overkant van de straat geen optie meer. ?Ga je er daarna nog in boren of slijpen, dan heeft de zinklaag geen nut meer.?

De werkvloer op. In de kantoren zetelen de 'hersens' van het bedrijf. Op papier, of eigenlijk in de computer, komen de trailers tot leven. Bijzonder feit is dat de crisisjaren de nu belangrijkste lijn van trailers hebben voortgebracht: de SL. In de crisisjaren, die nu zo goed als achter de rug zijn, moest ook Broshuis wegens teruglopende orders werknemers gedwongen ontslaan. Maar de engineers bleven. En die bedachten dat onafhankelijke wielophanging een goed idee zou zijn in de trailerbouw. Een idee al toegepast bij luxewagens en in de Formule 1, maar niemand was erop gekomen het in deze tak van sport te gebruiken. Het voordeel: centimeters. ?De SL heeft een hoogte die zeker 10 centimeter lager ligt dan conventionele trailers.? En dat is veel in een wereld waar banden worden leeggelaten om al snel een centimetertje aan hoogte te kunnen winnen. De nodige concurrenten hebben de vinding inmiddels gekopieerd. Maar Broshuis heeft nog altijd een voorsprong, zegt De Jong. ?Bij ons zijn de kinderziektes eruit.?

Voor wie bouwt Broshuis dan? ?We bouwen trailers voor speciale transporten. Alles gaat op basis van een order, we maken dus niets op voorraad of in serie.? Als voorbeeld neemt De Jong een oplegger die speciaal is ontwikkeld voor transportbedrijf Van der Vlist. ?Een bedrijf die voorheen alles bij onze concurrent afnam, maar voor dit specifieke probleem bij ons aanklopte. Ze gaan trams vervoeren vanuit de fabriek in Spanje naar grote delen van Europa. Of we daar een trailer voor hadden.? Om te testen of wat de engineers in de computers uitgedacht hadden, ook zou werken, werd een heuse tram naar Kampen gereden. ?Die moest vanaf de N50 achteruit naar ons terrein worden gereden. Zo'n tram is een meter of 50 lang en weegt al gauw 60 ton.? De oplegger waar Broshuis mee kwam, kan niet alleen trams vervoeren. ?We maken ze zo multifunctioneel mogelijk. Van der Vlist vervoert er nu bijvoorbeeld ook windmolens mee.? Er zijn er twee van gemaakt, en mogelijk volgen er nog meer.

De tekeningen vormen de basis, maar eerst wordt op de afdeling ruwbouw vanuit stalen platen de basis van de trailer gemaakt. Hier komen de enige twee robots in het productieproces in actie. De 'stalen balken' worden met een tijdelijke as naar de afbouwhal gereden. Achter een twintigtal garagedeuren worden evenzoveel trailers gebouwd, elk door een team van circa drie man. Een bewuste keuze, zegt De Jong. ?We zeggen niet 'jij last iedere week dat stripje of plaatst dat boutje'. Ze bouwen in teams de hele oplegger af. Zo kunnen we de kwaliteit waarborgen. Als ze klaar zijn, bieden ze de trailer aan aan de keurmeester. Dan wordt de klant nogmaals gevraagd of dit is wat hij wil. Is die akkoord, pas dan gaat de trailer 'de straat over'.? In beide hallen schalt de muziek van Sky Radio door de boxen. Er wordt gelast, hamers klinken op staal. Bij een trailer wordt een zwaar gewicht op een uiteinde gezet. Een werknemer geeft zijn duim omhoog aan een collega. Alles is handwerk, zegt De Jong.

Vervolgens worden de trailers buiten gezet om licht te roesten. Dat is het beste voor het staal, zegt de woordvoerder. Daarna worden ze volledig gezandstraald, voorzien van een zinklaag, primer en dan gespoten. De opleggers hangen in een kabel in de spuitcabine. Zo kunnen ze vooral ook de onderkant goed in de lak zetten. ?In het noorden van Europa gooien ze veel zout op de weg. Zelfs tot aan de zomer moeten ze strooien. Dat is funest voor de opleggers. En een trailer is zo sterk als de zwakste schakel.? In de hal erna wordt in het donker de dikte van de lak geïnspecteerd. De volgende stap is de afbouwhal. Die is, net als de grote hal voor de trailers in aanbouw, vol. Het is dan ook deze hal die vervangen gaat worden door een veel grotere. Broshuis wil zijn capaciteit vergroten. ?Als wij niet kunnen leveren, gaat de klant naar de concurrent. Want hun opdrachtgever wacht niet.? In deze hal kunnen de trailers met kranen omgedraaid worden. Zo kunnen makkelijk onder meer de lampen en bedrading worden aangebracht. Iets verderop wordt nog vanuit zogeheten smeerputten gewerkt. Daar worden de trailers gekeurd: eerst door de keurmeesters van het bedrijf zelf, daarna door de Nederlandse en Duitse instanties. ?Negentig procent van onze klanten wil ook de Duitse wegen op. Vandaar dat ze ook door de TÜV gecontroleerd worden.?

De trailers worden overigens gespoten in de kleuren van de klant. Slechts een klein ijzeren plaatje toont aan dat de oplegger uit Kampen afkomstig is. De Jong: ?Een kenner ziet het echter meteen.?

Uitbreiding
Dit najaar start de bouw van een nieuwe fabriekshal van 5.000 vierkante meter op het naast Broshuis gelegen voormalige terrein van de Kamper Wieler Club. Hier worden de opleggers afgemonteerd. Later dit jaar wordt ook begonnen met de bouw van een nieuw kantoorgebouw. Vorig jaar bouwde Broshuis al een nieuwe productiehal van 750 vierkante meter.