‘IJsselkogge met Hanze Beleefmuseum en Beleefpark trekt jaarlijks 250.000 bezoekers’

De IJsselkogge moet, als het aan Bert Kranendonk en zijn plannenmakers ligt, ‘samen met allerlei Hanze-experiences daaromheen’ onderdeel worden van een Hanzepark, te realiseren bij de sluizen aan het Reevediep. Een park van circa drie hectare, qua beleving vergelijkbaar met het Archeon in Alphen aan de Rijn, of het Zuiderzee Museum in Enkhuizen. Geschat aantal jaarlijkse bezoekers: 250.000. Geschatte kosten: 15 miljoen euro. Realisatie, nog voor de Internationale Hanzedagen in 2023, gaat niet meer lukken, maar nog vóór Sail Kampen 2024 is haalbaar, zo denken de plannenmakers. Het enige wat de Kamper gemeenteraad behoeft te doen is snel ‘ja’ zeggen tegen de plannen én budget reserveren.

Bert Kranendonk, geestelijke vader van het plan, zal aansluitend verder lobbyen om geld bij de provincies Overijssel en Gelderland, andere Hanzesteden in de regio, het Rijk en de EU los te krijgen. Daarnaast verwacht hij ook dat het Kamper bedrijfsleven zijn plannen zal omarmen en graag wil participeren. In ieder geval is hij zelf bereid mee te investeren in het park dat Kampen als Hanzestad internationaal voorgoed op de kaart moet zetten.

‘Experiences’
Kranendonk heeft ook een tweetal ‘kleinere’ plannen rondom het tentoonstellen van de IJsselkogge uitgewerkt, maar hij verwacht niet dat daarmee ‘de volle impact van het potentieel kan worden benut’. Een en ander lichtte hij onlangs, tijdens een online meeting met belangstellenden, vol enthousiasme toe. Bert Kranendonk (1955) is eigenaar en directeur van Kranendonk Experience en Kranendonk Conceptancy. ‘Bert heeft zich door de jaren heen telkens opnieuw bewezen als een vernieuwer pur sang’, zo vermeldt zijn bio op de corporate website. ‘Als oprichter en eigenaar van DST introduceerde de eerste brand experience in Nederland (Heineken Experience). Sinds 2003 produceert hij onder eigen naam diverse belevingsconcepten voor onder meer bezoekerscentra (zoals FutureLand), bedrijven, steden, regio’s en actuele thema’s in binnen- en buitenland, in opdracht of op eigen initiatief.’

Hanze Experience
Het plan rondom de IJsselkogge maakt onderdeel uit van de ‘Hanze Experience’, waarin nauw wordt samengewerkt met de acht andere Hanzesteden in Overijssel en Gelderland (Deventer, Doesburg, Elburg, Harderwijk, Hasselt, Hattem, Zutphen en Zwolle). ‘In iedere stad kun je de smaak van de eigen stad ervaren; denk aan producten waar deze stad zich sterk voor maakt, en architectuur.’ Ook wordt de onderlinge verbondenheid benadrukt. ‘De Hanze experience is inmiddels in voortgang; alle negen steden doen daaraan mee.’

‘Wij concentreren ons nu even op het Hanze Beleefmuseum in Kampen. Met een prominente rol voor het wrak van de IJsselkogge. Want dat is het. Een wrak waar nog heel veel losse onderdelen van zijn. Slechts een derde van het schip is nog zichtbaar, met daaromheen ruim vierhonderd losse onderdelen, waarvan geen schip zal worden gebouwd. Er is besloten het te conserveren, niet om het te restaureren.’ Een en ander doet volgens hem niets af aan de aantrekkelijkheid van dit ‘museumstuk’. ‘Het is een zeshonderd jaar oud cultuurstuk; historisch van belang en daarmee heel interessant om te laten zien.’ De negen Hanzesteden, het Beleefmuseum en een op te tuigen ‘Beleefshow’ zullen onder de naam Hansa worden gepresenteerd. ‘Uit alles blijkt de Hanze-identiteit van deze steden; met elkaar verbonden via diverse vervoersmodaliteiten: wandeltochten, fiets, auto en boot.’ Kranendonk ziet voor Kampen en de IJsselkogge - opgebaard in een vitrine - een zeer belangrijke rol weggelegd. Die vitrine zou op verschillende locaties in Kampen een plekje kunnen krijgen: op de Koggewerf, aan de Buitenschans bij het station, of ergens in de binnenstad van Kampen. Maar: ‘Als we de IJsselkogge gewoon in een vitrine opstellen, dus gaan voor de minimale optie, dan verwacht ik niet dat dit echt veel aantrekkingskracht zal hebben en veel mensen naar Kampen zal trekken.’ Het Beleefmuseum - kosten 15 miljoen euro - is wat hem betreft de allerbeste optie.

Beleefmuseum
Op een terrein van enkele hectares groot, moet niet alleen de kogge in een interactieve opstelling worden geplaatst, maar zal er veel meer rondom te doen zijn. Kranendonk denkt daarbij aan een park à la het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, of het Archeon in Alphen aan den Rijn. Een dergelijk park nabij Kampen zal 250.000 bezoekers per jaar trekken, die gretig 20 euro voor een toegangsbewijs zullen betalen. ‘Daarmee levert het Beleefmuseum met omringend park geld op.’ Hij verwacht daarom dat ook ondernemers deze kans zullen aangrijpen. Zelf is hij een van deze ondernemers. ‘Maar ook overheden kunnen participeren en revolving funds creëren; rendement op hun subsidies maken, zodat dit geld weer voor andere subsidies en doeleinden kan worden gebruikt.’ Hij verwacht vooral veel Nederlandse toeristen, maar ook Belgen, Duitsers en Scandinaviërs. ‘Ga niet uit van Aziaten en Amerikanen. Wel veel gezinnen met kinderen, senioren en de Instagram-generatie, die vooral komt om foto’s via social media te delen met de rest van de wereld.’ Zij zullen het park extra bekendheid geven en zijn een mooie kans, stelt hij.

‘De IJsselkogge wordt tentoongesteld in een interactieve opstelling, waarbij we het Kampen van toen willen terughalen; hoe was het leven vroeger? Hoe werd de kogge gebouwd? Hoe werd ermee gevaren? Hoe leefden de mensen? Dat is hartstikke leuk om te zien. Kortom: een beleefmuseum waarbij bezoekers echt meegenomen worden in de bouw van de kogge.’ Het Beleefmuseum bestaat uit twee verdiepingen. Op de eerste vindt men het wrak en de interactieve informatiezuilen, ‘maar op de tweede verdieping gebeurt het pas echt’. Kranendonk vertelt: ‘Je gaat op de tribune zitten en dan gebeurt er iets bijzonders: de vloer schuift dicht en we zitten als het ware in een zwarte doos; een tijdmachine, waarmee we 600 jaar terug in de tijd vliegen en op de werkplaats komen waar de IJsselkogge destijds werd gebouwd.’ Alles wordt gevisualiseerd met filmische hologrammen. ‘We zien de ambachtslieden aan het werk met materialen en gereedschappen van toen; zingend en schreeuwend naar elkaar; keihard aan het werk om de IJsselkogge te bouwen. Uiteindelijk zien we hoe de IJsselkogge van ons wegvaart. Door de hologrammen ziet het er allemaal levensecht uit. Het wordt een bijzondere show.’

Park met gracht
Het Beleefmuseum moet onderdeel van een park worden. Met om het park een gracht waar ‘mini-kogges van stad naar stad varen, langs de negen Hanzesteden’. ‘Dan krijg je info over die steden voorgeschoteld; via een scherm, acteur of een bewegende pop, dat zoeken we nog uit.’ Ook is er plaats voor een openluchttheater, waar muziekvoorstellingen uit die tijd kunnen worden verzorgd (‘en na sluitingstijd ook muziekvoorstellingen vanuit Kampen zelf, voor de bewoners’), een speelveld voor de kinderen… ‘Kortom: een omgeving waar je zeker 2,5 tot drie uur kunt verblijven en van alles kunt meemaken. Daarna ben je ook heel erg gemotiveerd om Kampen zelf te zien.’
Vanaf het park, bij de Scheerdersluis in Kampen-zuidwest, kan een deel van de verwachte 250.000 jaarlijkse bezoekers in een bootje stappen en naar het station varen, waar ‘het Hanzemonument staat en waar een Hanzemarkt rondom het station gesitueerd is’, klinkt het al hardop dromend. ‘Van daaruit kan men weer verder varen naar de koggewerf om te zien hoe een schip wordt gebouwd. Hier kunnen we wellicht ook een replica van de IJsselkogge bouwen. Ook kan men in de stad uitstappen, waar je nog een ‘tiny experience’ in het stadscentrum zou kunnen maken.’

Herberg en meer
Welke plannen er zullen worden uitgevoerd, hangt sterk af van de medewerking van de gemeente Kampen en van de Provincie Overijssel, zo laat hij weten. Maar hij heeft grote verwachtingen van deze partijen, alsmede van de provincie Gelderland, het Rijk en de EU. ‘Maar eerst moet de gemeenteraad van Kampen besluiten of zij de IJsselkogge voor Kampen wil behouden en naar de stad wil halen.’ Hij vraagt de gemeente in ieder geval geld voor de vitrine (kosten 1,5 miljoen) te reserveren. ‘En gebruik dat budget dan straks voor een bredere aanpak, een Beleefmuseum (kosten 8 tot 10 miljoen) of, nog beter: voor een park rondom het Beleefmuseum (totale kosten circa 15 miljoen). En ga ook in gesprek met bewoners en ondernemers. Hoe kunnen zij hiervan profiteren? Kun je een Hanzemarkt opzetten, en wellicht ook een Hanzeherberg (‘in het station?’), waar je geheel in sfeer met de Hanzetijd kunt overnachten? Zijn er ondernemers die dit willen ontwikkelen?’ Als voorbeeld haalt hij Tallinn, de hoofdstad van Estland, aan. ‘Als je daar in het oude centrum komt, kun je in oude kroegen en restaurants nog helemaal de Hanzetijd meemaken.’

Wie het plan helemaal ziet zitten, is burgemeester Bort Koelewijn. ‘Ik zit hier heel gelukkig te zijn’, zo sloot de burgervader de presentatie af. ‘We hebben al vijf miljoen euro geïnvesteerd in het lichten en conserveren van het schip. Nu is het tijd voor de volgende stap. Als Kampen deze prachtige kans aan zich voorbij laat gaan, dan zal ik dat nooit begrijpen.’

Door Alex de Jong @ Attest Communicatie