Verhalen uit Groot IJsselmuiden: Je roots vergeet je niet
· leestijd 3 minuten Algemeen(door Marian Last)
Zesentachtig is hij, Ton! Ik ken hem vanuit de wijk. Een zwak heb ik voor deze man, als ik hem alleen al in de ogen kijk dan verdrink ik. Ik zie van alles in die donkere kijkers: zachtmoedigheid, intelligentie, sereniteit, humor en wat al niet meer. Hij komt hier niet vandaan, maar hij maakt ook deel uit van onze gemeenschap en zijn jeugd telt ook.
De eerste twintig jaar van zijn leven heeft Ton doorgebracht in Indonesië. Dat betekent dat hij dus al zesenzestig jaar hier woont. Op mijn vraag of hij zich meer Nederlander of Indisch voelt, antwoord hij naar alle eerlijkheid: “Daar kan ik geen antwoord op geven, ik sta met met ene been nog daar en met het andere been hier. Ik leef tussen 2 werelden in’. Hij triggert mij met zijn uitstraling, maar dat komt vast omdat wijzelf ook een dochter hebben uit India. Ik zie zoveel herkenning in de sereniteit die ‘zij’ uitstralen. Als ik dat benoem, dan weet hij ook de reden. De brandende zon! Die zorgt ervoor dat je je niet te druk kan maken. Toch is de werkelijkheid anders...
Kampong
Ze woonden in de Kampong, een volksbuurt, in Batavia op Java. De huisjes in de Kampong waren gemaakt van bamboe-stengels. De ondeugd straalt uit zijn ogen als hij vertelt dat hij met zijn vriendje op straat speelde en dan stiekem bij de huisjes de bamboestengels uit elkaar trokken zodat ze een blik naar binnen konden werpen. Hij schatert het uit als hij vertelt wat ze wel niet gezien hebben tijdens deze kwajongens-tochten. Ik zie ze al zo voor me... rennend door de straten op hun blote voetjes. Maar ook hier blijkt dat ik het romantiseer. Want het was al vroeg hard werken. Hij vertelt over zijn broertje, die op 8-jarige leeftijd werkte op de scheepswerf. Daar moesten dikke boomstammen met blote handen onder uit het schip aan de kade gebracht worden. Tjonge, wat een helse klus zal dat geweest zijn voor die jonge ruggen. Gelijk zie ik die brandende zon voor me waar hij het net over had.
‘Jappentijd’
Op mijn vraag welke periode in Indonesië het meest indruk op hem gemaakt heeft, antwoordt hij steevast: de Jappentijd. Dat waren zware jaren. Jaren van niet naar school kunnen, dwangarbeid, angst en ga zo maar door. Alles stond in het teken van de bezetting van de Jappen. Er waren dagen dat ze zonder eten naar bed moesten. Als ze een bak rijst konden bemachtigen waren ze dolgelukkig. Zijn moeder kookte dat zo lang, dat de rijst dikke pap werd om de magen toch enigszins te vullen.
Ton is een kind van een Nederlandse vader en een Indische moeder. Toen de etnische zuiveringen begonnen in Indonesië, is het gezin vertrokken naar Nederland. Hoe dubbel, alles wat je lief is achter te moeten laten. En toch... was er de hoop op een betere toekomst.
De boottocht duurde een volle maand. Dertig dagen lang alleen maar water met witte schuimkoppen zien, dertig dagen met z’n allen in kleine hutten gepropt. Maar ze hadden het er voor over, want aan de andere kant van de horizon wachtte Nederland. Eenmaal aan wal kwamen ze in Norg terecht. Het leven was hier heel anders, en toch ook weer niet. Ton heeft moeten knokken om een plekje te vinden in het arbeidsproces. Er heerste grote werkloosheid. Ineens kwam hij ertussen als assistent boekhouder. In de avonduren ging hij studeren. Nadat hij zijn diploma’s heeft gehaald, werkte hij zich op bij Sociale Zaken.
Welkom
Ton heeft zich altijd welkom gevoeld in Nederland en heeft zijn plekje hier verworven, ondanks dat hij Indonesië vaak miste. Nederland was een verrijking, een land dat toekomst bracht. Getrouwd met een Nederlandse, het huwelijk verrijkt met drie zonen. Vol trots vertelt hij dat alle drie zonen op de universiteit hebben gestudeerd. Ton heeft alles uit het leven gehaald wat hij er maar uit kon halen.
En ik denk ondertussen: Nederland is verrijkt met deze man. Prachtig als twee culturen samensmelten, het kan zoveel moois met zich meebrengen. Zijn roots lagen ergens anders, dat maakt hem zo bijzonder. Een prachtkerel is het, deze Indische Nederlander. Oftewel, deze IJsselmuidenaar!
Tot en met december 2021 verschijnt er elke twee weken een bijzonder verhaal over de geschiedenis van Groot IJsselmuiden (IJsselmuiden, Grafhorst, Kamperveen, Wilsum, Zalk en Veecaten).
Dit is een samenwerking tussen het Beste van Kampen en BrugMedia. Wilt u meedenken over welke verhalen nog meer verteld moeten worden? Kom op woensdag 27 oktober om 19:30 naar Het Lokaal, Erfgenamenstraat 1c in IJsselmuiden.
