Zorgen om Zalkerbos houden aan en niet alleen om de iepen
· leestijd 2 minuten Algemeen(door Maarten van Gemert)
ZALK – De verkeerd geplante iepen in het Zalkerbos hebben uitgebreid in de aandacht gestaan. Die miskleun is nog niet opgelost en blijft aandacht vragen. Maar natuurliefhebbers en kenners van het Zalkerbos hebben meer zorgen omtrent het bijzondere bos tussen de IJssel en het dorp Zalk. Een enkeling is positief en geeft aan dat de gemeente op de goede weg is.
Meerdere betrokkenen trokken ruim een jaar geleden aan de bel over de misstanden in het Zalkerbos qua natuurbeheer. Een paar maanden later kwam naar buiten dat er in 2016 verkeerde iepen zijn aangeplant. Er is in het verleden meer misgegaan met het natuurbeheer. Wat en hoe is voer voor discussie want het Zalkerbos kent in meerdere opzichten een bijzondere status.
Blunderbomen
In de media kwam de term ’blunderbomen’ op voor de 1700 iepen die vijf jaar eerder verkeerd zijn aangeplant. De exotische, Siberische iepen vormen een regelrechte bedreiging voor het hardhoutrooibos. Er hadden iepen van een inheemse soort geplant moeten worden. „Die waren toen waarschijnlijk slecht leverbaar door de iepenziekte,” aldus Herman van der Hart. „Daarom zou de kweker de Siberische iepen geleverd kunnen hebben aan de aannemer,” vermoedt de inwoner van Zalk en internationaal opererend natuurfotograaf. De exotische iepen zijn in de knop moeilijk te onderscheiden van de inheemse gladde of fladderiepen. Voor een plantsoen maakt dat niet uit maar wel voor een natuurbos.
Gemeente Kampen is in een juridische strijd gewikkeld met de aannemer maar een woordvoerster verzekert dat de insteek nog steeds is om er op ”minnelijke wijze” uit te komen. Binnenkort zit de gemeente weer om de tafel en hoopt dit jaar het traject nog af te ronden. „De foute iepen moeten wel gerooid worden en niet gekapt,” aldus Matthijs Bakker.
De inwoner van Zalk, die al meer dan vijftig jaar in het Zalkerbos rondloopt, benadrukt de foute iepen met wortel en tak op te ruimen.
Sowieso vraagt Van der Hart zich af waarom pas in februari en niet in december te kappen: „Door onder andere de klimaatopwarming komt de sapstroom bij bomen tegenwoordig in februari weer op gang.”
Brandbrief
Van der Hart en Bakker waren vorig jaar aanwezig bij het werkbezoek dat de toenmalige wethouders Holtland en Van der Sluis brachten aan het Zalkerbos. Zij deelden hun zorgen over het bosbeheer in een brandbrief: ”Gemeente Kampen beheert het bos als stedelijk plantsoen en dat is op termijn zeer schadelijk voor het Zalkerbos.” De wethouders erkenden dat er fouten zijn gemaakt en beloofden beterschap. Dit heeft Wim Eikelboom opgetekend in zijn podcast ’Rivierverhalen’.
Eikelboom maakte ook deel uit van het gezelschap op dat moment en is ruim een jaar later positiever dan Van der Hart en Bakker. Naar de mening van de natuurdocumentalist is de gemeente op de goede weg en probeert ze daadwerkelijk haar handel en wandel te verbeteren. Volgens een verantwoordelijke binnen de gemeentelijke organisatie bestaat er een beheerplan. Doch dat zal niet in de context van een natuurbos staan, denkt Van der Hart. Vanuit de provincie wordt er een plankaart ontwikkeld als één van de handreikingen richting de gemeente.
Bijzonder
Zowel staatsrechtelijk als ecologisch is het Zalkerbos bijzonder. Het bos is eigendom van de gemeente binnen een N2000-gebied waarvoor de provincie verantwoordelijk is. Natura 2000 bestaat officieel niet meer als programma maar dankzij de provincie wordt het beleid in Overijssel wel vergelijkbaar voortgezet.
De geschiedenis is bijzonder omdat het bos vanuit particulier bezit naar de (gemeentelijke) overheid is overgegaan. Tot 2001 was dat gemeente IJsselmuiden die koos voor een landbouwfunctie van het rond die tijd als Natura 2000 aangewezen gebied. Gemeente Kampen maakte daarna de keuze voor natuur. Zij wilde eigenaar blijven en het niet overdragen, zoals gebruikelijk, aan Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten. In dat geval werd gevreesd voor een teloorgang aan publieke toegankelijkheid. Zo ontstond de bijzondere situatie van een gemeentebos in een N2000-gebied.
Ecologisch gezien is het Zalkerbos bijzonder in de hoedanigheid van een ”hardhoutooibos met zeer hoge botanische waarden”, aldus Eikelboom en Bakker.
Slotsom
Met passie pleiten de beide natuurliefhebbers en -kenners voor het Zalkerbos. Ze zijn positief over bijvoorbeeld het op het pad aangebrachte (rivier)zand. Voor het onderhoud schakelt de gemeente vaak Impact in en die verrichten hun werk uitstekend, beamen ze. Er zijn positieve ontwikkelingen te noemen maar het kost ze moeite om optimistisch te blijven. Volgens Van der Hart toont het Zalkerbos ”het failliet van het Kamper natuurbeheer”.
