Monsterklus voor Geraart Westerink met boek over bankdirecteur Walkate
· leestijd 2 minuten Cultuur(door Huib Strengers)
KAMPEN – Het kolossale boek ‘Bankier in maatschappelijk nut’, lag al in de boekhandel in Kampen. Vorige week woensdag is het gepresenteerd in het SNS historisch Centrum. Ruim vijf jaar heeft schrijver Geraart Westerink er aan gewerkt.
Walkate (1866-1943) is weliswaar de hoofdpersoon, maar er was weinig over de man te vinden. “Hij was bescheiden van aard”, zegt auteur Westerink. Niettemin heeft hij 500 kilo papieren archiefstukken verwerkt voor het ‘masterwork’. “Walkate maakte naam in Kampen en in de wereld van de Nutsspaarbanken, de stad en de sector waar zijn leven zich afspeelde. Zijn invloed oversteeg beide”, schrijft Westerink in zijn inleiding. Het boek is geen standaardbiografie geworden en bestaat uit twee delen. Het eerste deel over het leven en werk tot aan zijn dood, het tweede deel over de periode na zijn dood. ‘
Het geslacht Walkate stamt uit Twente. Hendrik Jan Walkate (1838-1915) leert bij zijn neef het vak van ‘zeepzieder’, maar blijft in Twente. In 1864 verhuist hij naar Kampen en begint er op zijn 26-ste jaar een zeepziederij vlakbij de IJssel en de Bovenhaven. Terug naar Frans Walkate. Hij was in 1907 de initiatiefnemer van de Nederlandse Spaarbankbond. Sparen als onderdeel van volksverheffing, de lotsverbondenheid van de kleine man die al begon bij de jeugd met het schoolsparen. Walkate nam de uitgangspunten van het Nut serieus en vertaalde ze naar alle aspecten van het spaarbankwezen. Dat ging verder dan het spaarbankboekje. Hij vertaalde zijn visie in het uit 1928-1935 stammende Nutsspaarbankgebouw in Kampen, met een van de meest oorspronkelijke spaarbankinterieurs van Nederland.
Nutsdepartement-Nutsspaarbank
Nadat in 1784 een Maatschappij tot nut van ’t algemeen werd opgericht, volgde de oprichting van de Nutsspaarbank in 1817. In Kampen startte die in 1820 en was vooral gericht op minvermogende, dienstbodes en kinderen. Het bestuur had een behoudende opstelling, totdat nieuwe bewindvoerders kwamen. Frans Walkate was een van hen. Hij kwam onder andere met een plan voor de bouw van arbeidswoningen in Brunnepe Hij was kritisch, maar kon relativeren en hield er een duidelijke onafhankelijke mening op na. De wereld van de Nutsspaarbanken zou de wereld worden van Frans Walkate. In Kampen verrees een nieuw gebouw aan de burgwal dat in september 1930 officieel werd geopend. Tot op de dag van vandaag staat het gebouw er, niet meer als bank, maar als SNS Historisch Centrum. Als bank ging het overigens niet lang goed.
BOAZ bank
In 1931 stortte de Kamper Boaz bank in elkaar, een plaatselijke concurrent van de Nutsspaarbank. Talloze particulieren en instellingen verloren veel geld, waaronder uitgeverij Zalsman. Kampen was in shock en dreigde door collectieve paniekzaaierij en verdraaide informatie ook de Nutsspaarbank mee te sleuren in zijn val. Uit voorzorg besloot de bank een ‘ruime kas’ aan te houden. Als in december van hetzelfde jaar opnieuw onrust ontstaat, door loze geruchten, krijgt de bank hulp van de Kamper Courant met als directeur J.F. van Hanswijk en plaatselijk voorzitter van het Kamper Nutsdepartement. De activiteiten van Frans Walkate beperken zich, na de val de Kamper Boaz bank, niet meer tot het bankbedrijf. Er ontstaat dan een band met Phillip Zalsman, goede bekende van Frans Walkate. Met de uitgave van de eerste Kamper Almanak in 1928 combineerde hij zijn persoonlijke interesse met gezonde zakelijke motieven. De uitgave was overigens geen vetpot voor Zalsman.
Bovenstaand artikel is een kleine weergave van deel 1 in het boek ‘Bankier in maatschappelijk nut’, van Geraart Westerink. Het eerste exemplaar van het in alle opzichten bijzondere boek, werd door Herman Harder, scheidend directeur van het SNS Historisch Centrum, vorige week aangeboden aan Martijn Gribnau, ceo (chief executive officier) van de Volksbank. Het boek is een volledige ‘Kamper productie’, behalve schrijver Geraart Westerink tekende Idem Dito als vormgever en Zalsman als drukker. Het is een uitgave van Walburg Pers uit Zutphen. Verkrijgbaar in de boekhandel (€ 39,90)
Dennis Jansen (46) neemt het SNS Historisch Centrum aan de Burgwal onder zijn hoede op operationeel gebied. Directeur Herman Harder is na een dienstverband van meer dan 25 jaar met pensioen. Jansen is eveneens aanspreekpunt voor de medewerkers. Hij doet dit naast zijn huidige functie van manager Klantteams van de Volksbank in Kampen, Lelystad en Urk.
