Afbeelding
Foto: Niels den Haan

Binnenvaart kan vanaf 2024 in Kamper haven waterstof tanken Kamper haven krijgt mogelijk eerste waterstofcentrale van Nederland

· leestijd 2 minuten Algemeen

Waterstof; dé brandstof voor de toekomst. Duurzaam en zonder uitstoot van schadelijke stoffen. In de Kamper haven liggen de plannen gereed. Het wachten is op de vergunning. Volgens projectleider Rik Duijn kan hier dan in de zomer van 2024 volop waterstof worden geproduceerd. Naar alle waarschijnlijkheid is het project in Kampen de eerste én de grootste van deze omvang (2 MegaWatt) in Nederland. ‘Er liggen her en der in Nederland zeker tweehonderd plannen op de plank of in lades te wachten op uitvoering’, weet Duijn. Maar waar menigeen afwacht, heeft men in Kampen de vaart erin. Ook zijn er al volop plannen om een binnenvaartschip met het waterstofsysteem uit te rusten. 

Door Alex de Jong @ Attest Communicatie

‘We willen in Kampen een groene waterstofketen opzetten van groene stroom van windmolens en zonnepanelen. Via elektrolyse gaan we groene waterstof maken en dat stoppen in een reeds bestaand groen schip’, vertelt Duijn. ‘We willen de opwek en productie van groene waterstof en verbruik één op één aan elkaar koppelen. Daarmee zijn we uniek in Nederland omdat we de keten al meteen sluitend maken.’

Heel veel plannen
Naar zijn zeggen liggen er in Nederland ‘een kleine tweehonderd waterstofprojecten te wachten op uitvoering’. ‘Veel plannen liggen op de plank of verkeren nog in de studiefase. Wij zijn iets verder. Wij hebben gestudeerd op de haalbaarheid en zijn de vergunningen al aan het aanvragen. Die verwachten we zomer volgend jaar te ontvangen. Een jaar later, zomer 2024, denken we die keten van opwekking tot verbruik te kunnen ontsluiten.’ Wie de indruk krijgt dat dit uit prestige ‘het eerste Nederlandse waterstofproject’ moet gaan worden, heeft het mis, zo stelt Duijn. ‘We hebben niet per se de ambitie om de eerste te zijn. Waar we wel uniek in zijn, is dat we die keten sluiten. Mijn opdrachtgevers zijn een windmolenexploitant en een rederij. Opwek en verbruik zit al in het consortium, waardoor je niet meer afhankelijk bent van derden. Veel andere projecten zijn dat wel. In ieder geval maakt deze samenstelling ons uniek op de schaal van MKB, van regionale initiatieven. Dit ontwikkelingsproces is pionieren.’ Een van de drijvende krachten achter het project is Bert Weever, een lokale ondernemer die niet alleen een overslagbedrijf (Graansloot BV) heeft, maar ook de exploitant is van vier windmolens én van zonnepanelen op diverse daken in het Kamper havengebied (Windkr-acht BV). ‘We zijn ervan overtuigd dat waterstof de brandstof van de toekomst is.’

Sendo Liner
Het schip dat vanaf zomer 2024, als alles volgens plan verloopt, op waterstof gaat varen, vaart nu al deels elektrisch. Dat lijkt een mooie milieuvriendelijke oplossing, maar dat blijkt toch iets anders te zitten, zo valt uit de woorden van Duijn op te maken: ‘Het schip is dieselelektrisch uitgevoerd. Kortom: het schip vaart nu dus nog niet emissieloos. Wil je dat wel bewerkstelligen - en dat zal in zeehavens en binnenhavens wel de toekomst worden - dan moet je volledig elektrisch varen. Niet met door een dieselaggregaat gegenereerde stroom via batterijen, maar met een brandstofcel gevoed door groene waterstof.’

Het bewuste schip, de ‘Sendo Liner’, bevaart een lijndienst tussen Westerbroek (Groningen) en Rotterdam. Het schip meet 110 meter, is ruim elf meter breed en heeft een capaciteit van 164 TEU. Het schip werd ontwikkeld door MCS (tevens aandeelhouder van de IJDT-terminal waar straks in Kampen de waterstofproductie ter hand wordt genomen) en scheepsoperator Sendo Shipping. Het schip vaart nu gedeeltelijk elektrisch en is uiterst gestroomlijnd gebouwd, waardoor het volgens Duijn veertig procent brandstof bespaart ten opzichte van schepen met een traditionele (diesel)motor. ‘Met vijftig ton waterstof per jaar kan het schip emissievrij heen en weer pendelen op haar vaste route tussen Rotterdam en Noord-Nederland. Vijftig ton is ongeveer een vijfde van de totale productiecapaciteit van de beoogde ‘centrale’.  

Subsidie nodig
Het waterstofproject in de Zuiderzeehaven van Kampen is een initiatief van rederij MCS, energieleverancier IJsseldelta Wind BV, Sendo Shipping, havenbedrijf port of Zwolle en gebieds- en projectontwikkelaar Milo Heiloo BV. ‘We hebben hiervoor een relatief kleine plek tegen de containerterminal van IJDT aan, gereserveerd. Je praat over 500 vierkante meter.’ De realisatie is begroot op circa zeven miljoen. Hiervoor zijn subsidies aangevraagd bij de provincie. Voor de financiering is Energiefonds Overijssel als partner gevraagd. Duijn: ‘Energiefonds Overijssel is een groene financier en financiert nieuwe initiatieven die nog niet interessant zijn voor gewone banken.’ Op de vraag of de begroting al helemaal rond is, zegt Duijn: ‘Ja, en nee. Er is in de beginfase wel subsidie nodig en die komt natuurlijk alleen wanneer de vergunning is verleend. Daarnaast hebben we dan ook nog een exploitatiesubsidie nodig. Voor die exploitatiesubsidie is een Europese regeling in de maak; de zogeheten HBE-regeling, dat staat voor Hernieuwbare Brandstof Eenheden. Die regeling subsidieert een bepaald bedrag per kilogram waterstof dat je afzet. Ons ideaal is dat wij uiteindelijk zonder subsidies kunnen draaien.’

Nick de Vries