Indrukwekkende stilte na Johannes-Passion in Bovenkerk
· leestijd 1 minuut Algemeen(door Fred Sollie)
KAMPEN – In de Bovenkerk werd dinsdagavond 9 april de Johannes-Passion van Johann Sebastian Bach uitgevoerd. Een werk dat Bach op 38-jarige leeftijd op Goede Vrijdag 1724 voor het eerst ten gehore bracht.
De Johannes is rauwer dan de Matthäus-Passion en die eigenschap kreeg van dirigent Daniel Reuss alle ruimte. Waar veel dirigenten poetsen en schaven alsof ze hoogstpersoonlijk het kruis van Christus willen opschuren en aflakken, drong Reuss veel verder door tot de essentie in deze Passion: de standvastigheid van Jezus en de uiteindelijke overwinning op de dood. Een betere combinatie dan Cappella Amsterdam, het Orkest van de Achttiende Eeuw en de vier solisten had Reuss zich voor de uitvoering van dit werk niet kunnen wensen. Zijn directie werd zeer nauwgezet gevolgd waarbij het koor bovendien het gehele werk uit het hoofd zong.
Bach geeft met zijn muziek vaak een extra lading aan de tekst. Suggestieve tekstuitbeelding was te horen in veel recitatieven, bijvoorbeeld als de evangelist (Thomas Walker) vertelt hoe Jezus gegeseld wordt. Ook in de veertien felle, dramatische koortjes waarin wordt geroepen, geschreeuwd en gescholden door haatdragend volk, huichelachtige schriftgeleerden, onverschillige soldaten en plagerige omstanders, onderstreept Bach het geschreeuw en gejoel. In ‘Bist du nicht’ bijvoorbeeld, zetten de stemmen steeds sneller na elkaar in; alsof er steeds meer mensen gaan roepen. Het werd uiterst expressief en technisch perfect ten gehore gebracht.
Bijzonder ontroerend was de aria ‘Es ist vollbracht’, een tedere meditatie voor viola da gamba en alt. Rouwmuziek als een Franse ‘tombeau’ met een sterk contrasterend middendeel (Vivace), een ‘bataglia’ met fanfares, die herinnert aan de samenhang van dood en overwinning. Prachtig uitgevoerd door Daniel Elgersma en gambist Rainer Zipperling.
In het koor ‘Ruht wohl’ symboliseren dalende figuren de graflegging, de stijgende het uitzicht op de hemel. In het slotakkoord verdichten de drie stemmen zich tot één noot: het graf is gesloten.
Na het slotkoraal werd er niet geapplaudiseerd, althans niet onmiddellijk. Het werd stil in de kerk. Muisstil. Het teken dat mensen geraakt waren en deze indrukwekkende Passion lieten bezinken.
