Wethouder Nieke Jansen (GroenLinks): ‘We moeten snel toewerken naar een circulaire economie’

We kunnen er niet omheen; we moeten verduurzamen. Daarom werd door de gemeente Kampen het energieloket in het leven geroepen. Een eerste aanspreekpunt voor subsidies en ‘meedenkkracht’ voor de consument in onze gemeente. ‘Want de eerste winst haal je uit energiebesparing’, weet wethouder Nieke Jansen (GroenLinks). ‘Immers: wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken. Maar het gaat verder. En daar kan ook het bedrijfsleven een rol in spelen. Als ondernemer kun je wel het dak van je bedrijf volleggen met zonnecollectoren, of je medewerkers een elektrische auto ter beschikking stellen, maar daar begint het pas mee’, stelt ze. Alles om in 2035 tot een energieneutrale gemeente te komen. ‘Met ook volop economische kansen voor ondernemers’, zo benadrukt Jansen. ‘Als ondernemersdochter begrijp ik goed dat duurzaamheid voor ondernemers ook een businessmodel is.’

Door Alex de Jong @ Attest Communicatie

‘Er is de afgelopen periode veel gebeurd. Er zijn veel dingen in gang gezet, waarvan we nu de vruchten plukken. Het is als de bloembollen die je in het najaar de grond stopte; je ziet nu de blaadjes en de bloemknoppen tevoorschijn komen. Neem het energieloket dat de consument met raad en daad helpt om energie te besparen en wegwijs maakt in subsidies. Ook kan er informatie worden ingewonnen over zonnepanelen of een warmtepomp. Maar ook de Energiebank die meedenkt, bijvoorbeeld over hoe je met kleinere maatregelen je huis wat beter kunt isoleren en hoe je slimmer je verwarming kunt inregelen. Want daar begint duurzaamheid: wat je niet gebruikt, hoef je immers ook niet op te wekken. De ambitie van de gemeente Kampen is om in 2035 een energieneutrale gemeente te zijn. Dat gaat verder dan energie besparen. Dat betekent dat we tegen die tijd evenveel energie lokaal opwekken als we gebruiken. Kampen heeft daarvoor een stevig bod neergelegd in de RES, de Regionale Energie Strategie. Denk daarbij aan zon, wind en geothermie.’

Gasloos
‘Nieuwbouwwijken worden ondertussen al gasloos gebouwd. In onze gemeente gaan we pilots draaien om ook te onderzoeken hoe we bestaande wijken gasloos kunnen maken. We beginnen daarmee in Zalk, Wilsum en de wijken Onderdijks en De Maten. Dat doen we niet door de gaskraan dicht te draaien, maar door te zoeken naar alternatieven en ook door te bekijken wat dat betekent voor de infrastructuur’, vertelt de wethouder. ‘Er zijn wijken in Kampen waar je makkelijk alternatieven kunt bedenken, maar ook plekken waar dat niet goed kan. De binnenstad bijvoorbeeld vraagt om een heel andere aanpak dan een nog jonge wijk. De kunst is om te blijven kijken naar wat er wél kan.’  

Circulaire economie
‘Het afgelopen jaar hebben we stappen gezet op weg naar een circulaire economie. Dat is ook voor ondernemers interessant. Dat gaat niet om goede afvalverwerking en ook maar ten dele om dat wat je afbreekt geschikt te maken voor hergebruik. Het is fundamenteler: al bij het kiezen van de basismaterialen rekening houden met toekomstig hergebruik en minimaal gebruik maken van bijvoorbeeld kritieke metalen, olie, beton. Zo zullen de woningen die nu gebouwd worden op De Terpen en in Onderdijks al worden voorzien van een zogenoemd materialenpaspoort. Daarmee wordt duidelijk welke materialen gebruikt zijn, zodat bij het verbouwen of ontmantelen van de woning vanaf stap 1 duidelijk is wat er hergebruikt kan worden. Dat vraagt een kritische blik voordat je begint met bouwen, zodat je geen afval produceert waar je tot in het lengte van jaren last van hebt’.

‘In de Hanzewijk zullen binnenkort twee nieuwe scholen worden gebouwd. Dat worden circulair gebouwde scholen. Hiermee kunnen Kamper ondernemers, die werk willen maken van circulariteit, hun voordeel doen.’ Ze doet een oproep aan het lokale bedrijfsleven om hier ‘koploper’ in te willen zijn. ‘Vijftien jaar geleden hoorde ik hoogleraar Duurzaamheid, Jan Rotmans, al zeggen: ‘Als je als bedrijf niet voorbereid bent op duurzaamheid, op duurzaam produceren, bouwen en vervoeren, dan organiseer je feitelijk de ‘onduurzaamheid’ van je bedrijf en houd je het in de toekomst niet vol. Dat bedoel ik niet als dreigement. Het is een prikkel – en die geldt voor ons allemaal. Ieder jaar krijgen we weer waarschuwingen dat als wij niet zuinig zijn op ons klimaat, het klimaat vroeg of laat ook niet zuinig is op ons’, benadrukt de wethouder onze gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Samen werken aan de toekomst
Jansen vertelt dat dat besef van verantwoordelijkheid haar al jong is bijgebracht. ‘Mijn vader had een handelsbedrijf in de sector die we tegenwoordig agrifood noemen; granen, veevoer en ook bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Eind jaren tachtig heeft hij gesproken voor een groep collega’s. Hij stelde dat het grootschalige gebruik van kunstmest en gif de grootste fout van zijn generatie ondernemers is geweest. Het leek destijds een wondermiddel; het land leverde steeds meer op. Hij had de moed om te zeggen: “Als ik kijk waar we nu staan, dan zie ik dat we de aarde enorm hebben uitgeput”. Mijn vader stelde zich toen de vraag die ieder mens zichzelf zou moeten stellen: Als we op deze voet doorgaan, wordt de wereld daar dan beter van? En heus, mijn vader was geen ‘zachte’ ondernemer. Hij wist voor hoeveel mensen het brood op de plank moest worden verdiend. Maar hij wilde zich als ondernemer ook afvragen wat de consequenties van zijn manier van ondernemen zijn voor de samenleving. Die vraag doet ertoe; voeg ik kwaliteit van leven toe in mijn omgeving, of schaad ik het?’ 

Verduurzaming en circulariteit gaat volgens de wethouder om veel meer dan zonnepanelen en elektrisch rijden. ‘Het betekent ook dat we moeten nadenken over de vraag wat we logischerwijs hier produceren en wat je beter kunt laten groeien of maken waar het gebruikt wordt. Verduurzaming raakt aan grote thema’s zoals energiearmoede en klimaatrechtvaardigheid. Kampen moet rekenen met een wereld die groter is dan Kampen.’
Tegelijkertijd is de wethouder een groot voorstander van lokale energieopwekking door lokale bedrijven of een collectief van particulieren. ‘De energiemarkt is interessant voor grote investeerders, maar voor een gemeente als Kampen is het jammer om het opwekken van onze eigen energie exclusief in handen te leggen van de grote concerns. Lokale initiatieven zijn niet alleen beter voor draagvlak in de samenleving maar ook omdat de omzet ten goede komt aan de gemeenschap en niet aan de aandeelhouders elders in de wereld. Samen zorgen voor duurzaamheid en daar ook samen van profiteren; dat werkt!’

‘Dubbele winst’
‘Kiezen voor duurzaamheid is ook een bedrijfseconomisch een logische keuze. Kiezen voor duurzaam is eigenlijk dubbele winst. Je kunt als ondernemer je geld blijven verdienen én je draagt bij aan een wereld die toekomst heeft. Eén ding is echt zonneklaar: verduurzaming is nodig voor de toekomst, stelt wethouder Nieke Jansen.

Ondernemers zijn zich volgens Jansen volop bewust van hun verantwoordelijkheid. ‘Dat gaat verder dan zonnepanelen op het dak en elektrische auto’s voor het personeel. Interessanter wordt het als je ook gaat nadenken over het verbruik van energie, materiaalgebruik en mobiliteit. Over de vraag of je voor elk overleg in de auto moet stappen, bijvoorbeeld. Samen aan tafel zitten heeft buitengewone voordelen, maar wat als je daarvoor vaak in de auto of het vliegtuig stapt? Dat is ook een inzicht dat Covid ons gebracht heeft.’

Familiebedrijven
Groot voordeel van de bedrijvigheid in onze regio: er zijn veel familiebedrijven. ‘Mensen bouwen aan een mooi bedrijf om door te geven aan de volgende generatie. Als je nadenkt over wat duurzaam is voor je familie, dan kun je ook nadenken over duurzaamheid in termen van wat goed is voor de leefomgeving en de wereld om ons heen. De kunst is om dat hand in hand te laten gaan. Een mooie wereld doorgeven, dat is het mooiste wat er is!’

Voor huurders en huiseigenaren
Gemeente Kampen stelt subsidie beschikbaar om huurders en huiseigenaren op weg te helpen met het nemen van kleine energie besparende maatregelen. Denk aan een vergoeding voor onder andere LED-verlichting, radiatorfolie of een waterbesparende douchekop, maar ook voor een energieadvies. Wethouder Nieke Jansen (duurzaamheid): ‘Ik ben blij dat deze regeling beschikbaar is gekomen en we Kampenaren kunnen helpen met tips en praktische oplossingen om te verduurzamen. Investeren in verduurzaming is investeren in je huis én in een lagere energierekening. Uiteindelijk zie je dat dus ook terug in je portemonnee.’

Regeling Reductie Energiegebruik Woningen
De regeling komt voort uit een subsidie van 300.000 euro van het ministerie van Binnenlandse Zaken voor de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW). Het bedrag is beschikbaar voor in totaal 3.000 woningen, verdeeld over 2.100 huurwoningen en 900 koopwoningen. De regeling stopt als het bedrag op is.

Energieneutrale gemeente
In het coalitieprogramma van de gemeente Kampen staat de ambitie opgenomen om in 2035 een energieneutrale gemeente te zijn. Deze ambitie is niet zonder reden: wereldwijd groeit het besef dat we in actie moeten komen door enerzijds energie duurzaam op te wekken en anderzijds vooral ook energie te besparen. ‘Dit is weer een mooie stap in de goede richting. Wat we niet verbruiken aan energie, hoeven we ook niet op te wekken of te verduurzamen.’

Inwoners kunnen op twee manieren gebruikmaken van de subsidie:
- Bestel direct gratis producten via een webshop ter waarde van 70 euro.
- Maak gebruik van de geld-terug-regeling (70 euro) voor reeds aangeschafte producten.

Op www.duurzaambouwloket.nl/rrew-kampen staat meer informatie.