De Kampenaren van: Schokbeton

Stadsgidsen Gerrit Eijlander en Harry van Dijk vertellen bezoekers van Kampen de bonte verhalen van onze stad. Veel Kampenaren kennen echter deze geschiedenissen nog zelf, dus tijd om ze op te halen. In deze rubriek laten zij de geschiedenis spreken en vragen daarom uw medewerking. Wilt u uw verhaal kwijt over bv. de sigarenindustrie, de visserij, de oorlog of andere zaken? Mail uw idee dan naar dekampenarenvan@gmail.com, bel 06-12128847 of bezoek ons op Facebook ‘de Kampenaren van…’

De kruiwagen van Schokbeton
Als bouwvakker Gerrit Lieve, door een bonkend wiel ziet dat het cement in de kruiwagen luchtbelloos en glad wordt, is het ‘schokken’ van beton ontdekt. Voor de industriële productie wordt in 1932 in Zwijndrecht de Schokbeton-fabriek gebouwd en kunnen ‘geschokte’ bouwdelen voor montage naar het, vooraf getekende project, vervoerd. Door grote opdrachten in de Noordoostpolder, waaronder  de levering van zo’n 900 boerenschuren én voor de ‘Koude Oorlog’ 138 Luchtmacht-uitkijktorens, komt er vanwege haar gunstige ligging, in 1947 ook een fabriek naar Kampen. 

Er gaat een ‘Schokgolf’ door Kampen (en de rest van de wereld)
‘Als ik als 16-jarige modelmaker in 1951 bij Schokbeton mag beginnen, is het bedrijf in volle gang’, vertelt ons hoofd-tekenaar Roelof Westerink. ‘Na mijn technische en bouwkundige opleidingen kies ik voor de tekenafdeling in plaats van mijn ouders’ schoenenzaak aan de Noordweg.’ Dat legt hem geen windeieren want in de loop van de jaren 50 dijt de bezetting uit naar zo’n 1200 medewerkers en stromen grote en vaak ook internationale opdrachten binnen. Zo tekent Roelof met zijn collega’s mee aan o.a. het Hilton Hotel in Wenen, het Amerikaanse Sunkist Hoofdkantoor, Hotel Pacific in het Japanse Tokyo, de NL-ambassade in Peru, de Duitse Bahai-tempel, het Rotterdamse Groothandelsgebouw, de Bijenkorf en het Evoluon Eindhoven. En daarmee groeit het Kamper Schokbeton uit tot Europa’s grootste betonfabriek!

Kamper Kwaliteit
Door de continue kwalitatief hoge prestaties van mens en materiaal, maar ook de handel in de zogenaamde schoktafels met China en Japan, nemen de hoeveelheden opdrachten nog verder toe. Kantoren en productie worden vergroot van 11 naar 21 hectare. Maar ook, naar later zal blijken, neemt door de verkoop van het octrooi in andere continenten, de concurrentie toe.
‘Door mijn opgedane precisie en vaardigheden in de modellenmakerij en de hoogwaardige interne opleidingen, zorgen de ontworpen bekistingen (meestal door meubelmakers gemaakt) voor probleemloos lossen en monteren van de prefab-panelen. En omdat wij constructief meedenken in het ontwerpproces werken ook veel, vaak internationaal beroemde architecten als Marcel Breuer (Bauhaus), Frank Lloyd Wright  en Wim Quist (Drinkwaterbedrijf Biesbosch) graag met Schokbeton.’, aldus Roelof. Met diezelfde Quist reist hij overigens later ‘even’ naar Milaan om daar voorbeelden van het tegelwerk voor de ‘natte cellen’ van de nieuwe Bijlmerbajes te gaan bekijken.

Schokbeton is Superbeton!
Dat is in 2003 zo’n beetje de laatste reclamekreet. De onderneming en productie is dan sinds 1962 al meerdere malen overgenomen en eindigt als merknaam in een Canadese holding (Schokbeton.com). In 2016 wordt het archief uit de gekraakte en verwaarloosde hallen in Zwijndrecht gered en is nu gelukkig weer opvraagbaar bij de TU Delft. Ook het tekenwerk van Roelof en zijn medewerkers. In Kampen laat de geschiedenis van dit fantastische bedrijf zich nog herkennen aan bv. de panden van de Genie aan het Haatland. Roelof geniet van zijn oude dag en praat zo af en toe nog eens bij met zijn laatste kompanen, in de niet met Schokbeton-panelen gebouwde Amandelboom.